Materiaalzone 
Fietstoerisme 
Vuelta-succes verbloemt het grote probleem van het Nederlandse wielrennen
Special Bijna een miljoen toeschouwers genoten afgelopen weekend van de Vuelta a España 2022 door Nederland. Renners als Tom Dumoulin, Mathieu van der Poel, Fabio Jakobsen wonnen de laatste jaren een grote ronde, monumenten, Europese en wereldtitels. Maar of de kinderen die dit weekend nog jaagden op handtekeningen, foto’s en bidons over tien jaar ook hun dromen als profwielrenner kunnen najagen, is niet meer vanzelfsprekend.
Het viel op de afgelopen dagen in Utrecht, ‘s-Hertogenbosch en Breda: de vele kinderen die naar de koers kwamen kijken. Het Nederlands succes in de wielersport klots de laatste tien jaar bij de plinten op. Sinds 2009 kwamen de Giro d’Italia (Amsterdam 2010 en Apeldoorn 2016), de Tour de France (Rotterdam 2010 en Utrecht 2015) én de Vuelta (Assen 2009 en Utrecht dit jaar) naar Nederland toe en bij iedere nieuwe uitgave lijken de bezoekersaantallen te groeien.
Bij de overheden en het bedrijfsleven is er veel draagvlak om dergelijke evenementen te organiseren, terwijl daar toch budgetten van meer dan twaalf miljoen euro voor nodig zijn. Met de vele toppers die ons land rijk is, heeft Nederland het wielrennen weer omarmd.
Amateur- en jeugdwedstrijden verdwijnen
In het Nederlandse wielercircuit zijn de laatste jaren tal van (jeugd)wedstrijden weggevallen. De redenen lopen uiteen: van te weinig sponsorgeld, een gebrek aan vrijwilligers of het niet kunnen inzetten van genoeg politie-begeleiding. Dat laatste is nodig om het vergunning-technisch allemaal in goede banen te laten leiden.
De laatste jaren verdwenen al klassiekers als de Baronie Breda Classic, de Ronde van Noord-Holland en de Slag om Norg. Ook beloftenkoers Olympia’s Tour – de oudste wielerkoers van Nederland – had het de laatste jaren niet gemakkelijk. KNWU-voorzitter Thorwald Veneberg luidde in 2021 al de noodklok. Ook licentiehouders nemen af.
In 2019 maakte WielerFlits al een uitlegvideo over de halvering van de inzet van politiemotards in het wielrennen.
Maar het is nog maar zeer de vraag of al die kinderen die de afgelopen jaren – met het laatste weekend in het bijzonder – naar hun helden hebben gekeken, zelf ook een wielerdroom kunnen najagen. Want als er geen kleinere koersen meer in Nederland zijn, dan kunnen de talenten van morgen zichzelf ook niet tonen. “Die kleinere koersjes zijn de opstap naar dit”, merkt ook Julius van den Berg (25) op, doelend op de Vuelta.
“Als je ziet hoe populair dit is, is het ook duidelijk dat er animo is voor dat soort koersen. Ik ben het er echt wel mee eens dat die wedstrijden hun status terug moeten krijgen en weer op de kalender moeten. Voor de ontwikkeling van het wielrennen is het heel belangrijk om alle kleine koersen in Nederland te behouden.”
Jumbo-Visma-ploegleider Grischa Niermann was jarenlang betrokken bij de opleidingsploeg van Rabobank en ook nu speelt de Duitser een belangrijke rol in de scouting van onder andere jonge, Nederlandse renners. “Het is te hopen dat deze Vuelta helpt. Ik was heel erg verbaasd over hoe zeer de Vuelta in Nederland leeft, super mooi!”, beoordeelt hij de mensenmassa’s.
“Hopelijk geeft dat ook een boost aan andere wedstrijden in Nederland. Kinderen en jeugdrenners die ook de droom hebben om prof te worden, kunnen dat niet zonder die kleinere koersen. Voor hen is het ook belangrijk dat er renners zijn uit je eigen land – zoals de afgelopen dagen met Robert Gesink en Mike Teunnisen – die wel het mooie weer kunnen maken.”
Mike Teunissen reed zondag in de rit van en naar Breda in de rode leiderstrui en genoot zichtbaar van alle aandacht die er bij de Vuelta-start in Nederland kwam kijken. Hij won nota bene de laatste twee edities van de ter ziele gegane Baronie Breda Classic. “Het is altijd goed zoeken naar vrijwilligers en er zijn veel alternatieven (op sportgebied, red.). Maar ik heb dit weekend ook weer gezien dat we met Jumbo-Visma proberen om de jeugd te motiveren en inspireren (met onder andere de Dikke Banden Races, red.). Ik denk dat het daarmee begint. Het is natuurlijk van de zotte dat het zó goed gaat met het Nederlandse wielrennen, dat het in het lagere segment en in de breedte het toch minder goed gaat en er eigenlijk niets uit voortkomt. Laten we hopen dat het de goede kant op gaat en dat er meer en meer van dit soort evenementen komen.”
Zeer zorgwekkend
“Je ziet aan alles rondom de organisatie dat dit gedragen wordt door de provincie en de overheid, terwijl zij naar de koersen van lager niveau – wat toch de basis is van het cyclisme – juist een terugtrekkende beweging maken”, ziet Jumbo-Visma-ploegleider Arthur van Dongen. “De Provincie Noord-Brabant spant zich alleen in voor de grote evenementen.”
“Ik organiseer ook wedstrijden op clubniveau en daar trekken ze hun handen van af. Daar willen ze niks van hebben. Wat je hier ziet is dat wanneer de politiek er achter gaat staan er ineens heel veel mogelijk is. Heel Breda kan dan platgelegd worden voor het verkeer. Vandaag zijn we door mijn woonplaats Dongen gereden waar het verkeer drie uur is stilgelegd, terwijl wij met de Ronde van Midden-Brabant moeten knokken om een half uur voor de aankomst het parcours te mogen afsluiten voor het opbouwen van de finish. Dat is helaas ingegeven door de politiek.”
Het grote gevolg van het gebrek aan politieke en financiële steun is dat steeds meer jeugd- en amateurwedstrijden verdwijnen. “En dat is zeer zorgwekkend”, aldus Van Dongen. “De basis van heel het wielrennen in Nederland wordt nu vergeten en dat is echt een groot probleem. Er zijn nog amper koersen van niveau voor nieuwelingen en junioren. En ook voor elite en beloften is er steeds minder. Ik had gehoopt dat we met Wouter Bos (de nieuwe KNWU-voorzitter, red.) iemand hadden die zich daar hard voor ging maken, maar ik zie helaas niet het gewenste resultaat.”
De eerstvolgende Nederlandse start van een grote ronde laat nog even op zich wachten. Rotterdam mag op z’n vroegst in 2026 weer het Grand Départ van de Tour de France organiseren.
Oh wacht....
Probleem van teruglopend aantal wedstrijden op de openbare weg begint bij de nieuwelingen. Twee jaar corona heeft de boel ook geen goed gedaan, waardoor wedstrijden niet zijn teruggekomen om de kalender. Mede door afhaken van vrijwilligers.
Het echte probleem zit bij de jeugd (terugloop van licenties) en daarnaast wordt de doorontwikkeling van nieuwelingen en junioren afgeremd door de problematiek uit dit artikel.
Volgens de leden-rapportage 2021 van het NOC/NSF is het aantal jeugdleden van de KNWU t.o.v. 2016 stabiel bij de meisjes (2000) en gestegen bij de jongens (van 7000 naar 8000).
Overigens is het wel te gek dat wedstrijden worden afgelast vanwege te weinig deelnamen. Zich verschuilend achter de opmerking VROEGUUH waren er altijd veel meer deelnemers bij onze wedstrijd.
AvD heeft een punt ri de overheid voor de Vuelta kan of beter nog moet alles wijken. Voor de kleinere wedstrijd is het alleen maar moeilijk moeilijk moeilijk als het er op aan komt. Laten we Wouter Bos (hij zit er nog maar een half jaar) een kans geven. De zaadjes zijn geplant straks mogen we hopelijk oogsten.
Ook heb je als land maar een aantal echte toppers nodig om er goed op te staan. Ik weet zelf weinig van het Sloveense wielrennen, maar kan mij niet voorstellen dat daar elke week jeugdwedstrijden worden georganiseerd. In Frankrijk juist wel en kijk hoeveel echte wereldtoppers er momenteel zijn...
Overigens ben ik het volledig mee eens dat de politiek meer zou moeten inzetten op de breedte sport dan op megalomane evenementen als het EK/WK voetbal, start van grote rondes of de OS. Niet zozeer voor het doorbreken van jong talent alswel om de bevolking wat gezonder te krijgen.
Wij hebben het eens geanalyseerd. Martijn heeft gelijk. Slovenië is een echte fit natie. Bijna grem diekke kinderen!
Jij ziet ouders kinderen van een jaar of 10 die bergen van 1000 meters in een uur of 2 beklimmen. Ze leren skiën voordat ze leren lopen. Hun nationale sport is basketbal en je ziet kinderen in iedere wijk deze te spelen. Ook in school tijdens sportles. Het zijn ook misschien nog naweeën van het communisme. Door bergklimmen wilden ze ook een verschil tot rest van de Joegoslavië maken.
Organisatie van koersen is makkelijker omdat de bevolkingsdichtheid heel laag is. Ook de gemeenten doen graag mee. Ze hebben weinige specifieke jeugdwedstrijden, maar veel amateurkoersen, bekend is Franja mat honderden die meedoen.
En opmerking: de jeugd daar gaat echter niet primair op racefiets. Bijna iedereen doet mountainbike en/of downhill.
Jih zie geen opafiets, Shimano 105 of Ultegra is het minste wat een kind grijgt.
Wat me wel opvalt is dat zo'n start van een Grote Ronde honderdduizenden mensen op de been brengt, maar een Eneco Tour (of hoe dat ding tegenwoordig ook mag heten) trekt amper publiek. Je hebt eigenlijk alleen de Amstel Gold Race in Nederland waar men voor uitloopt.
Punt is dus: waarom een start van een Grote Ronde en de Amstel wel en een Eneco Tour niet?
Verder ook een stuk prestige. Bij die massas publiek die nu voor zo’n start komen (of s-lands grootste klassieker) zijn ‘echte’ wielerliefhebbers flink in de minderheid. Net zoals we met het hele land het WK voetbal kijken, maar er voor Telstar - TOP Oss geen hond thuis blijft. Zelfs op het WK zie je al enorme verschillen tussen wedstrijden van Nederland en andere wedstrijden. Het zijn gewoon leuke evenementen die de mild geïnteresseerde sportieveling aanspreken
We zijn een druk land met veel obstakels en regels, het is niet eenvoudig om hier een koers veilig te organiseren. Een afsluitbaar parkoers, zoals bijvoorbeeld bij kampioenschappen, met daarin een klimmetje, of een kasseistrook, zou wel eens de toekomst kunnen zijn. Organisatorisch heeft dat veel minder impact. In België worden jeugdwedstrijden vaak in het weekend op een bedrijventerrein georganiseerd. Je kan veel van de VAM-berg zeggen, maar zo'n voorziening zou best het regionale wielrennen een flinke boost kunnen geven, zowel in kwaliteit, als kwantiteit.
Veel clubs hebben hun eigen circuit waarop veilig gereden kan worden. Dan heb je nog locaties als de VAM-berg en het Tom Dumoulin Bike Park.
Als de trend zich doorzet zullen de wedstrijden naar dat soort locaties moeten verschuiven.
Ben het wel met Van Dongen eens dat je van Wouter Bos wat actiever lobby-werk zou mogen verwachten.
De KNWU is samen met koersorganisatoren, districten, enz., bezig om organisatorisch laagdrempelig wedstrijden te organiseren. Dat wil zeggen: afsluitbare parcoursen, makkelijker te verkrijgen vergunningen, weinig tot geen politie-inzet, minder vrijwilligers. En dat is breder dan de parcoursen van de VAM-Berg en het Tom Dumoulin Bike Park. Op die manier kunnen de wegvallende wedstrijden (klassiekers met name) worden opgevangen en het wedstrijdaanbod wordt gewaarborgd.
Een goed voorbeeld is de districtscompetitie voor nieuwelingen/junioren (m/v) die dit jaar van start is gegaan. Deze wordt erg goed ontvangen.
Voor mij worden hier toch meer spijkers op de kop getimmerd. Mogelijk geinspireerd door de feedback na het artikel van Kerckhoffs, want ook daar zijn bovengenoemde punten aangestipt in de reacties.
Maar aan de andere kant zie op dit jaar ook veel nieuwe koersen met langere parcours ontstaan, waar ook jeugd mag rijden: Omloop van Schoonderlogt, Hel van Boak, GP Klein Amerika, Omloop van de Biesbosch, Omloop van Herxen, Specialized klimcriterium, en ik zag in west-brabant ook weer twee nieuwe mooie criteriums (eentje in Grave, over kasseien!). Het is waar dat de afgelopen jaren er veel problemen zijn geweest, maar juist dit jaar zie ik (in mijn omgeving) weer een positive groei van mooie koersen voor de breedtesport.
Of waar ik steeds meer lucht van krijg is dat de jeugd (tieners) op E-bikes naar sport-, en fitness centers gaan. Zweten kennen ze niet maar na voorzichtig aan de gewichtjes trekken wel een dure eiwit-shake tot zich nemen, want spierpijn ? Da's compleet uit d'n boze.
Kommer en kwel met de sportieve toekomst van de jeugd (in mijn opinie).
Snap ook niet dat er zo'n lobby achter zit om dit massaal aan de mens te brengen, buiten dat het natuurlijk pure commercie is.
Zie: https://www.utrechtdb.nl/cor-jansen.html
Althans zou ik dat eerder voor mijn dochter overwegen dan een full carbon aero-model aanschaffen
Die aandacht die er is voor de grote wedstrijden van zoveel mensen ligt volgens mij aan het spektakel van de grote wielerkoers. Schitterend en kleurrijk, veel lawaai, het gaat hard, en iedereen is er en dan die fietshelden. Een verwachte winnaar op een podium of een gruwelijke valpartij, sensatie man! En niet onbelangrijk gratis, je loopt zo overal in het grote stadion van bossen, bergen, weilanden en oude steden in!
Van dit alles is weinig over bij de Ronde van Giessenburg of Lexmond. Eenzaam in de polder rondje draaien, 40 man publiek en dan is het op. Er zit een gat tussen die beide werelden zo groot als een sinkhole van jewelste.
Wat te doen? Best lastig, maar ik weet wel dat de grotere regio-wedstrijden op topcompetitie-, 1.2 en wellicht 1.1 niveau een bruikbare tussenstap voor talentvolle coureurs zijn. Toch een keer meerijden als clubrenner in de Ronde van Overijssel, je studiematen zien je rijden in de Arno Wallaard Memorial, die presentatie bij de Dorpenomloop. Even een groter podium, trotse familie langs de lijn. Uitgereden joh! Poetsen die fiets en op naar een volgende heldendaad.
De harde werkelijkheid voor de organisatoren is dat zij alles op alles moeten zetten om hun koersen overeind te houden. Levert uw veiligheidsplannen maar in meneer, we (waterschap) houden 10 minuten een brug dicht voor het peloton: 550 euro leges, 300 signaleurs elk jaar weer dat zelfde examen laten doen. En dan 's avonds voor de race op je knieën en bidden of er niet een stel boeren protesteren (prima verder) uitrukken en al je agenten die kant op gaan (weg Slag om Norg) of Macron komt buurten bij Rutte en weg zijn die agenten weer. Maandenlang organiseren, gek rennen langs sponsoren, en maar hopen dat een ongeletterde niet met zijn brommertje het peloton inrijdt. U was verantwoordelijk organisator!
Dan nog iets: die continental teams, DSM, Jumbo, waarom staan die niet standaard aan de start bij grotere Nederlandse wedstrijden?! Ooit hebben de Arensmannen en de van Baarles, de Keldermannen die wedstrijden nodig gehad om beter en zelfs groot te worden. Zou een mooi saluut zijn aan de hard werkende organisatoren.
Welaan Provincie, gemeentebesturen en Wouter en KNWU-club: pomp uw banden met de verenigingen en organisatoren op. De monumenten der Wielersport (Tours en Klassiekers) worden geliefd door het volk, nu nog even de basis helpen, daar waar Fabio leerde fietsen zijn club Jan van Arckel en wie weet wordt u ooit toegejuicht als visionair bestuurder op het bordes van uw gemeentehuis of bondsbureau!