Dit gebeurde er in de wielerwereld op 30 juni
dinsdag 30 juni 2020 om 07:30

Dit gebeurde er in de wielerwereld op 30 juni

Een periode zonder wielerwedstrijden geeft ons de gelegenheid om de geschiedenisboeken in te duiken. In de rubriek ‘WielerFlits Retro’ halen we dagelijks herinneringen op aan wat er op deze dag in het verleden gebeurde. We duiken in het archief van onze huisfotograaf Cor Vos en nemen jullie mee naar memorabele momenten uit de wielerhistorie. Vandaag: Wat gebeurde er in de wielerwereld op 30 juni?

1973: Zoetemelk brengt Scheveningen in euforie met snelste tijd in proloog

Joop Zoetemelk straalt als drager van de gele trui – foto: Cor Vos

In 1973 start de Tour de France voor de tweede keer in zijn geschiedenis in Nederland. In 1954 is Amsterdam de eerste niet-Franse startplaats, negentien jaar later mag het voormalige vissersdorp Scheveningen renners als Joop Zoetemelk, Bernard Thévénet en Luis Ocaña verwelkomen voor het Grand Départ. De karavaan maakt zich op voor een atypische Ronde van Frankrijk, zonder viervoudig Tourwinnaar Eddy Merckx (die, al dan niet op aandringen van de Tourorganisatie, kiest voor de combinatie Vuelta-Giro) en de Italiaanse ploegen (als reactie op het niet deelnemen van Franse teams aan de Giro d’Italia).

De vele wielerfans uit Den Haag en omstreken denken al gauw niet meer aan de afwezige Merckx, aangezien er wat te vieren valt na de proloog van 7,1 kilometer in het havengebied van Scheveningen. Zoetemelk is bij afwezigheid van Merckx een van de favorieten voor de gele trui. Maar na zijn demonstratie op het NK wielrennen in Valkenburg, een week voor de Tourstart in eigen land, is hij ook dé grote favoriet om de proloog op zijn naam te schrijven. De kopman van Gitane-Frigeceme laat op 30 juni 1973 zien om te kunnen gaan met de torenhoge druk, opgelegd door het Nederlandse volk.

De 26-jarige Zoetemelk bereikt de finish na negen minuten en 58 seconden, een tijd die niet meer zal worden verbeterd door zijn grootste concurrenten. Raymond Poulidor, de Spanjaard Jésus Manzaneque en Herman Van Springel stranden op één seconde van de eerste geletruidrager van de diamanten Tour. Zoetemelk wordt als leider toegezongen door tienduizenden wielerfans. Zijn vader, moeder, zusje en vrouw waren getuige van een waar volksfeest. “Het is wel overrompelend hoor”, zo vertelde de hoofdrolspeler een dag later zelf aan de pers.

“Ik had al eens in het geel gestaan (in 1971, na de Touretappe met aankomst in Grenoble, red.), maar daar maakte niemand zich eigenlijk druk om. Wat hier allemaal passeert is ongelofelijk. Je bent je kleren niet zeker. De een wil je trui, de ander je koerspetje en de derde je broek. Als je niet oppast, kleden ze je uit. Maar het is toch een hele ervaring.”

Uitslag proloog Tour de France 1973


1978: Getergde Raas neemt revanche in Sint Willebrord en pakt nu wél gele trui

Jan Raas balt zijn rechtervuist aan de streep in St Willebrord – foto: Cor Vos

Leiden staat in vuur en vlam na afloop van de proloog. De studentenstad mag in 1978 de Tour de France in gang schieten en ziet zijn Nederlandse kanshebbers op de eerste gele trui over het parcours razen. De straten in Leiden zijn door de regenval spekglad geworden, meerdere coureurs en ploegleiders klagen over de verraderlijke omloop. Jan Raas laat zich echter niet afschrikken door een beetje regen of een gevaarlijke bocht en klokt de snelste tijd, voor landgenoten Gerrie Knetemann, Joop Zoetemelk en Hennie Kuiper. Wat een weelde!

De voor TI-Raleigh uitkomende Raas maakt zich klaar om de gele trui in ontvangst te nemen, maar dan neemt Tourdirecteur Félix Lévitan een drastisch besluit. De organisatie beslist om helemaal geen gele trui uit te reiken, op aanraden van nagenoeg alle ploegleiders, met uitzondering van Raas’ ploegbaas Peter Post. Men komt tot de conclusie dat de proloog te glad en daardoor te riskant was. Raas, Post en TI-Raleigh zijn woest, maar Lévitan blijft bij zijn besluit, waardoor het peloton zonder geletruidrager begint aan de daaropvolgende ochtendetappe naar Sint Willebrord.

“Lévitan draait Leiden een loer”, zo kopte Het Vrije Volk na een veelbewogen dag. Raas is erop gebrand om in het Brabantse Sint Willebrord alsnog de gele trui te veroveren, en als een koppige Zeeuw iets in zijn hoofd haalt… Raas weet in de laatste honderden meters van de etappe een indrukwekkende versnelling uit zijn benen te persen, slaat een gaatje in de Dorpsstraat en verrast op die manier de razendsnelle Freddy Maertens. De Nederlander slaagt er zo in om, weliswaar met een dag vertraging, alsnog die felbegeerde gele trui te veroveren.

“Jan Raas neemt wraak”, zo kopt het Nieuwsblad van het Noorden. Raas: “De prikkel om te winnen was natuurlijk aanwezig. Niet alleen bij mij, maar bij de hele ploeg. Dit is voor mij een onvergetelijk iets. Zo’n gele trui, daar droom je toch alleen maar van. Nu heb ik hem zelf een keer om mijn schouders. Het is een fraaie revanche op Lévitan. Nu moet hij toch melden dat een man van Post in de gele trui rijdt. Dat zit hem niet echt lekker”, deelde winnaar Raas nog een sneer uit naar de man die met de staart tussen de benen vertrok uit Nederland.

Uitslag etappe 1a Tour de France 1978


1980: Hinault deelt in Spa-Francorchamps eerste tik uit aan Zoetemelk

Bernard Hinault in actie op weg naar Spa-Francorchamps – foto: Cor Vos

Veertig jaar geleden slaagde Joep Zoetemelk er in om, na vele tweede plaatsen achter Eddy Merckx en Bernard Hinault, eindelijk de Ronde van Frankrijk te winnen. Aanvankelijk lijkt het helemaal geen triomftocht te worden voor de man uit Den Haag, aangezien zijn grote tegenstrever en titelverdediger Hinault uit de startblokken schiet en een eerste échte tik weet uit te delen in de tijdrit van Luik naar het Formule 1-circuit van Spa-Francorchamps. Hinault is na een tijdrit van ruim 33 kilometer meer dan één minuut sneller dan Zoetemelk, waardoor de Fransman opschuift in het klassement.

Na zeven kilometer is het verschil tussen Hinault en Zoetemelk al vijftien seconden, en de tweevoudig Tourwinnaar en grote favoriet voor een nieuwe eindzege weet in het vervolg zijn voorsprong stelselmatig uit te bouwen. “Ik heb toch zo hard mogelijk gereden van begin tot eind, maar ik blijf kansloos”, zo klinkt Zoetemelk na afloop enigszins berustend. Het verschil in het klassement is opgelopen tot anderhalve minuut, maar de Nederlander weigert zich gewillig naar de slachtbank te laten leiden. “Als mijn ploeggenoten maar aanvallen in de bergen, moet Hinault wel komen.”

Er lijkt geen vuiltje aan de lucht voor Hinault, maar veel renners klagen al over hun fysieke gesteldheid na de ontberingen van de afgelopen dagen. Het peloton moest eerdere etappes afwerken in koude en regenachtige omstandigheden, waardoor steeds meer coureurs last krijgen van kwaaltjes. In de vijfde en zesde etappe stuurt koersdirecteur Lévitan de vermoeide gladiatoren over de kasseien van de ‘Hel van het Noorden.’ Als dat maar goed gaat…

Uitslag 4e etappe Tour de France 1980


1996: Moncassin houdt Blijlevens van felbegeerde ritzege in Den Bosch

Frédéric Moncassin, als een duveltje uit een doosje – foto: Cor Vos

Ook in 1996 kiezen de Fransen voor een Tourstart in Nederland. Ditmaal is Den Bosch de uitverkoren plek voor koersdirecteur Jean-Marie Leblanc om de belangrijkste wielerwedstrijd van het seizoen te laten beginnen. De proloog in het hartje van ‘s-Hertogenbosch wordt gewonnen door Alex Zülle, maar de Zwitser is als klassementsrenner pur sang natuurlijk geen renner die zich één dag later in het sprintgeweld stort. De eerste rit-in-lijn vindt plaats in en rond Den Bosch en eindigt in een sprint tussen de snelste renners van het peloton.

De Duitsers hebben met Erik Zabel sinds enkele jaren een nieuwe topsprinter, de Italianen kijken reikhalzend uit naar een nieuwe overwinning van Mario Cipollini maar de meeste aandacht gaat toch uit naar Jeroen Blijlevens. Die laatste krijgt een unieke kans om op Nederlandse bodem een Touretappe te winnen, maar de winst gaat naar een Fransman in een GAN-tenue. Frédéric Moncassin, de man die al enkele jaren probeert op te boksen tegen op papier snellere sprinters, rijdt op 30 juni 1996 de spurt van zijn leven en verslaat Blijlevens en Ján Svorada met klein verschil.

Voor de 27-jarige Moncassin is het ook meteen de mooiste overwinning uit zijn carrière, terwijl de bonkige Fransman bijna niet aan sprinten was toegekomen. De Franse sprinthoop kneep in de laatste honderden meters vol in de remmen en wist zo een valpartij met Blijlevens en Cipollini te voorkomen. Moncassin zat dus op een cruciaal moment in de tang, werd opgehouden en leek uitgeschakeld voor de ritzege. Toch wist hij zich nog naar voren te knokken aan de rechterkant van de weg en als eerste over de streep te rijden.

Dit bleek het begin van een zeer succesvolle Tour, want Moncassin droeg ook nog één dag de gele trui en boekte aan het einde van de Tour in Bordeaux een tweede ritzege.

Laatste kilometer 1e etappe Tour de France 1996
Uitslag 1e etappe Tour de France 1996


2013: Markel Irizar, oh nee, Jan Bakelants pakt ritzege en gele trui in Ajaccio!

Jan Bakelants schreeuwt het uit in Ajaccio – foto: Cor Vos

Als we de Franse tv-commentatoren mogen geloven, dan boekte Markel Irizar op 30 juni 2013 de grootste zege uit zijn profbestaan. De Spaanse hardrijder van RadioShack rijdt in de tweede etappe van de Tour de France, met aankomst in Ajaccio, op kop met enkele medevluchters. De aanvallers kunnen de finishlijn ruiken, maar het verschil met een flink uitgedund peloton is te verwaarlozen. Op 1.800 meter van de streep profiteert Irizar van een moment van vertwijfeling bij zijn vluchtgezellen, rijdt enkele meters weg en gaat dan vol door op weg naar de finish.

De andere aanvallers zijn gezien en ook rappe mannen als Peter Sagan en Edvald Boasson Hagen komen te laat. De renner van RadioShack blijft vooruit en verrast op het eiland Corsica. Alleen: de renner die als eerste over de streep is gereden, is toch echt Jan Bakelants uit de Kempen! Een pijnlijke fout vanuit de Franse regiewagen, maar Bakelants zal er niet minder om rouwen. De uitgesproken Belg beleefde de mooiste dag uit zijn sportieve loopbaan, aangezien hij als extra beloning ook nog de gele leiderstrui mocht aantrekken na de perfect getimede demarrage in de slotfase.

“Dit is moeilijk te geloven, ik heb er echt geen woorden voor”, reageert hij na afloop. “Nu kan ik eindelijk eens genieten. Het was een fantastisch nummer. Ze zeggen altijd dat ik een domme coureur ben, maar nu heb ik het slim gespeeld. Ik heb vijf jaar moeten wachten en vechten voor een dergelijk succes.”

Wedstrijdverslag
Uitslag 2e etappe Tour de France 2013


En verder:

1952: ‘Flandrien’ Magni soleert naar overwinning in Metz
1959: Betreurde Rivière is sneller dan Anquetil in tijdrit naar Nantes
1963: Van Looy sprint naar ritzege in Bordeaux
1964: Anquetil blijft Simpson voor na etappe tussen Briançon en Monaco
1965: Klimgeit Jimenez komt als eerste aan in Bagnères-de-Bigorre
1968: Godefroot verslaat Janssen in middagrit naar Roubaix
1969: Maastricht verwelkomt Tour de France, Belg Stevens pakt dagzege
1970: Godefroot, De Vlaeminck en Van Springel: dat is de volgorde in Lisieux
1974: Patrick Sercu snelt als eerste naar de meet in St. Malo
1975: Esclassan klasse apart in Le Mans
1976: Italiaan Parecchini beleeft in Nancy hoogtepunt uit zijn carrière
1977: Toptalent Thurau verovert eerste gele trui na proloogwinst in Fleurance
1978: Walter Planckaert kraait victorie in middagetappe naar Brussel
1979: Fransen juichen na sprintzege Hinault in Pau
1981: Van Impe wint eerste grote bergetappe naar Pla d’Adet, Anderson pakt geel
1984: Belgen Hoste en Peeters heersen in Touretappe naar Saint-Denis
1985: Rudy Matthijs verslaat alle grote namen in Vitré
1990: Thierry Marie maakt gele droom waar en wint proloog in Futuroscope
1991: NK – Steven Rooks pakt in Meerssen eerste driekleur
2002: NK – Stefan van Dijk verrast alle toppers in Nijmegen
2012: Proloogspecialist Cancellara snelt naar eerste gele trui in straten van Luik
2019: NK – Jakobsen snelt in Ede naar eerste nationale titel bij de profs
2019: BK – Parttime wegrenner Merlier snelt in Gent naar Belgische driekleur

RIDE Magazine