Materiaalzone Met een aerodynamische houding kan je je luchtweerstand op de fiets verminderen en door af te vallen kan je de strijd tegen zwaartekracht wat makkelijker maken. Maar mechanische weerstand kan je op de fiets alleen maar verminderen door de juiste onderdelen en het juiste onderhoud. Bijvoorbeeld met de producten van CyclingCeramic, die je dankzij keramische lagers weer nét een beetje sneller moeten maken.

Zwaartekracht, luchtweerstand, rolweerstand en mechanische weerstand; kort door de bocht zijn dat de vier factoren die je op de fiets vertragen en ervoor zorgen dat jij moet trappen om vooruit te komen. Je kan dus harder trappen om sneller te gaan, maar je kan ook zorgen dat je weerstand op één van die vier vlakken minder wordt, om sneller te gaan.

Mechanische weerstand omvat alle weerstand die ontstaat door frictie van de verschillende onderdelen van je fiets. Dat gaat vrijwel allemaal om frictie van lagers: de lagers in je pedalen, de lagers in je trapas, de lagers in je wielen en zelfs iedere afzonderlijke lager van je ketting.

Die weerstand geheel wegnemen is onmogelijk, maar met de juiste lagers kan je die weerstand wel degelijk verminderen. Bijvoorbeeld met keramische lagers, die we de laatste jaren steeds vaker in het profpeloton en daarbuiten zien. Dat is ook wat CyclingCeramic poogt met zijn producten.

Het Franse merk biedt tal van onderdelen aan met keramische lagers om de mechanische weerstand op de fiets te minimaliseren. Niet voor niets maakt Arkéa-B&B Hotels gebruik van de frictieverlagende producten. WielerFlits testte een trapas met keramische lagers en een derailleurkooi met keramische pulley wheels.

Marginal gains
Te beginnen met CyclingCeramic’s trapas. Het onderdelenmerk produceert verschillende soorten trapassen, die verschillen qua maat en vorm, zodat er voor verschillende fietsen en groepsets de juiste trapas is. Ik testte de BB86 variant, die geschikt is voor SRAM DUB cranksets. CyclingCeramic biedt meer dan veertig verschillende trapassen aan, dus grote kans dat er ook een in hun assortiment zit die geschikt is voor jouw fiets.

foto: Ties Wijntjes/WielerFlits

De trapas is volgens het merk zo nauwkeurig als mogelijk geproduceerd, zodat hij perfect in het frame past. Door speciale balletjes in de lagers zou de frictie lager zijn dan bij een reguliere trapas, al specificeren ze – vermoedelijk vanwege het eindeloze aanbod trapassen – niet exact hoeveel vermogenswinst je boekt. De keramische balletjes in de lagers zijn van klasse 3, wat betekent dat het de meest verfijnde soort kogellagers zijn. Die hebben een afwijking van de rondheid van slechts ±0,000003 inch, terwijl het oppervlakte ‘extreem glad’ is.

Om te zorgen dat de trapas lang mee gaat zijn de lagers van ‘materiaal van hoge kwaliteit’ geproduceerd, terwijl de constructie ervoor moet zorgen dat vocht en vuil zoveel mogelijk buiten wordt gehouden. De constructie zou zelfs zorgen voor verminderde vibratie en frictie, wat een meer soepele en meer comfortabel ‘trapgevoel’ moet opleveren. In totaal weegt de trapas 110 gram, wat wel 34 gram zwaarder is dan de trapas die SRAM zelf levert bij RED AXS. De trapas wordt ook geleverd met de nodige spacers, zodat je de trapas (afhankelijk van het specifieke frame) precies goed kan monteren.

In de praktijk zijn er ook wat verschillen merkbaar met andere trapassen, al zijn ze minimaal. Vergeleken met goedkope lagers van lage kwaliteit, valt bijvoorbeeld op dat de cranks na montage makkelijk ronddraaien en ook wat langer blijven draaien als ik ze een slinger geef.

Maar eerlijk is eerlijk: verder zijn de verschillen tijdens het fietsen niet merkbaar. Dat wil niet zeggen dat de mechanische weerstand niet inderdaad minder is dan bij andere lagers, maar dat verschil is simpelweg niet voelbaar. De keramische lagers zijn in die zin een perfect voorbeeld van marginal gains: je voelt ze niet, maar ze zijn er wel.

Oversized Pulley Wheels
De derailleurkooi van CyclingCeramic verlaagt de mechanische weerstand van je fiets niet enkel door het gebruik van keramische lagers, maar ook door de vorm van de kooi en de tandwieltjes. De pulley wheels, zoals de twee tandwieltjes van de kooi heten, zijn namelijk extra groot. Net als bij de trapas, is de derailleurkooi in verschillende uitgaves, zowel voor Shimano- als voor SRAM-groepsets.

Het bovenste pulley wheel heeft 14 tanden, terwijl het lagere pulley wheel 19 tanden heeft. Dit zorgt ervoor dat de ketting in een minder scherpe hoek over de tandwieltjes rolt, wat ook weer bijdraagt aan het verminderen van de mechanische weerstand. Daarnaast zijn de lagers voorzien van keramische kogeltjes. Alles bij elkaar zou dat ozrgen voor slechts 0.033 watt mechanische weerstand, gemeten door het onafhankelijke laboratorium Frictions Facts.

De kooi bestaat uit carbon, terwijl de behuizing van de tandwieltjes uit aluminium bestaat. Het totale gewicht van de kooi komt uit op 110 gram, terwijl hij geschikt is voor 12-speed cassettes met een vertanding van 10 tot 44. Bij de kooi wordt ook een klein flesje (15 milliliter) met een specifieke olie geleverd om de tandwieltjes te smeren.

Voor het (de)monteren van de kooi wordt een speciaal stukje gereedschap meegeleverd. Montage van de kooi is niet bijzonder lastig, maar vraag wel wat aandacht. Omdat de SRAM RED AXS kooi die ik gebruik voorzien is van een behoorlijke strakke springveer, is het bij het loshalen van de reguliere kooi goed opletten. De springveer zit aan de binnenzijde van de derailleur, achter de kooi. Als je die zomaar losdraait, schiet hij er aan het einde door de druk van de springveer behoorlijk hard af.

Die springveer maakt het monteren van de nieuwe kooi ook wat uitdagender. Je moet eerst de springveer terugplaatsen, de kooi erop plaatsen en vervolgens de springveer onder spanning zetten door de kooi een rondje te draaien. Door de druk die op de kooi ontstaat is het best lastig de kooi daardoor precies op de juiste plek vast te draaien. Met wat aandacht en geduld lukt het echter prima.

Zoals bij de trapas het verschil in weerstand niet merkbaar is, is dat bij de kooi ook zo. Wat wel merkbaar is, is dat de achterderailleur ook mét de nieuwe kooi nog altijd uitstekend schakelt. Ik hoef mijn derailleur na bevestiging niet opnieuw af te stellen. Tegelijkertijd merk ik wel dat het wenselijk zou zijn een wat langere ketting te monteren, omdat de ketting ook op wat extra spanning komt te staan door de grotere tandwieltjes. CyclingCeramic raadt aan een ketting met 2 tot 4 extra schakels te gebruiken.

De derailleurkooi van CyclingCeramic voegt ook een fraai visueel element toe. De tandwieltjes zijn namelijk in verschillende kleuren beschikbaar, dus je kan de kleur van je derailleur ook nog afstemmen op het ontwerp van je fiets. Het is een klein detail, maar het zorgt er wel voor dat je fiets nét wat meer jouw fiets wordt.

Al met al zijn de onderdelen van CyclingCeramic absoluut geen noodzaak, maar voor de fanatiekeling die werkelijk alles uit zijn fiets én zijn prestatie wil halen, wel een fraaie toevoeging. De verminderde mechanische weerstand zal je niet gelijk merken, maar het voordeel is er wel degelijk. Daarvoor moet je wel bereid zijn de portemonnee te trekken, want de trapas kost €195,00 en de derailleurkooi kost €289,00.