Voorbeschouwing: Amstel Gold Race 2023 – Wie doet Tadej Pogacar wat?

De kasseikoersen zijn voorbij, leve de heuvelklassiekers! De Brabantse Pijl vormde nog een brug, maar met Amstel Gold Race zijn we definitief aanbeland in een nieuwe fase van het wielerjaar. Levert dat ook nieuwe winnaars op? Niet per se, want Ronde van Vlaanderen-winnaar Tadej Pogačar is ook in Zuid-Limburg de onbetwiste topfavoriet. WielerFlits blikt vooruit!

Historie

Het is 1966 als een lang gekoesterde droom van de vermaarde amateurwielerploegleider Herman Krott in vervulling gaat. De Amsterdammer stond aan het roer van de Amstel Bier-ploeg, een team dat in de loop der jaren renners zou grootbrengen als Fedor den Hertog, Joop Zoetemelk, Gerrie Knetemann, Gert-Jan Theunisse en Leo van Vliet. In het diepste geheim werkte hij echter aan een Nederlandse klassieker. Eentje die qua status kon wedijveren met de Ronde van Vlaanderen en Milaan-San Remo. Diverse testritten over zijn beoogde parcours van zijn Amsterdam naar Maastricht bleken onhaalbaar. Zodoende was Breda de eerste startplaats. Gefinisht werd er op Koninginnedag 1966 in Meerssen.

De winnaar van die allereerste editie werd Jean Stablinski. De tot Fransman genaturaliseerde Pool was ex-wereldkampioen, werkte in de mijnen van Wallers en had diverse klassiekers en de eindwinst in de Vuelta a España op zijn naam staan. Voor Stablinski was het zijn laatste grote zege in de nadagen van zijn carrière, voor Krott was het een grote vis die als eerste naam op de erelijst zou prijken. Er zouden nog velen volgen.

Herman Krott in 1981 – foto: Cor Vos

Hoewel de Amstel Gold Race niet tot de vijf wielermonumenten gerekend wordt, spreekt de erelijst voor zich. Een greep uit het lijstje met winnaars na 54 edities: Eddy Merckx (twee keer), Gerrie Knetemann (twee keer, met elf jaar (!) ertussen), Freddy Maertens, Jan Raas (de Zeeuw won liefst vijfmaal, waarmee Raas recordhouder is), Steven Rooks, Joop Zoetemelk, Jelle Nijdam, Eric Van Lancker, Adrie van der Poel, Frans Maassen, Johan Museeuw, Bjarne Riis, Michael Boogerd, Erik Zabel, Erik Dekker, Michele Bartoli, Alexandre Vinokourov, Davide Rebellin, Fränk Schleck, Philippe Gilbert (vier keer), Enrico Gasparotto en Michał Kwiatkowski.

Met achttien zeges topt Nederland het lijstje met winnaars, gevolgd door België (dertien) en Italië (zeven). De laatste thuisoverwinning dateert van 2019, toen Mathieu van der Poel op magistrale wijze Jakob Fuglsang, Julian Alaphilippe en Michał Kwiatkowski remonteerde en met een machtige sprint naar de zege snelde. Een ander moment uit de recente geschiedenis dat velen zich nog zullen herinneren, was de millimetersprint van Tom Pidcock en Wout van Aert in 2021. Uiteindelijk kreeg laatstgenoemde de overwinning toegewezen.

Van der Poel, in de welbekende witte broek, kan het zelf niet geloven – foto: Cor Vos

Oprichter Krott heeft deze edities niet meer mogen meemaken. Hij overleed in 2010. In 1996 had had Krott het stokje van koersdirecteur al overgedragen aan Leo van Vliet, die komende zondag zijn 27ste AGR dirigeert. De erfenis van Krott komt overigens nog ieder jaar terug in de vorm van de Herman Krott Trofee, voor de meest strijdlustigste renner van de Amstel.

Laatste winnaars Amstel Gold Race
2022: Michał Kwiatkowski
2021: Wout van Aert
2020: Geen editie omwille van corona
2019: Mathieu van der Poel
2018: Michael Valgren
2017: Philippe Gilbert
2016: Enrico Gasparotto
2015: Michał Kwiatkowski
2014: Philippe Gilbert
2013: Roman Kreuziger

Laatste editie

Bij het stukje ‘Historie’ noemden we al de millimetersprint tussen Wout van Aert en Tom Pidcock in 2021, maar ook vorig jaar duurde het even voordat de officiële winnaar kon worden uitgeroepen. Ditmaal was Michał Kwiatkowski de gelukkige. De Pool, die de Amstel Gold Race in 2015 ook al eens op zijn naam schreef, bleek na het bestuderen van de finishfoto net voor Benoît Cosnefroy te zijn geëindigd.

Ver voor deze spannende ontknoping, in het eerste wedstrijduur, was er een kopgroep van zes ontstaan met onder meer Ide Schelling (BORA-hansgrohe) en Aaron Van Poucke (Sport Vlaanderen-Baloise). Toen de finale naderde, maakten ook Victor Campenaerts en Nathan Van Hooydonck de oversteek. Op de Kruisberg reed echter ook de rest van het uitgedunde peloton naar de kopgroep toe. Van Hooydonck hield het langst stand, maar op 45 kilometer van de meet was ook hij bijgehaald.

Schelling in de kopgroep – foto: Cor Vos

Op de Eyserbosweg en de Fromberg oogde de INEOS-trein indrukwekkend sterk, maar pas op de Keutenberg volgde een echt grote schifting na een versnelling van eerst Tom Pidcock en later Tiesj Benoot. Mathieu van der Poel kende even een zwak moment, maar zat toch mee in het elftal op kop. Daarbij ook Kwiatkowski, Michael Matthews, Dylan Teuns, Kasper Asgreen, Benoît Cosnefroy, Marc Hirschi, Stefan Küng en Alexander Kamp.

Kwiatkowski hoopte aan de voorlaatste finishpassage, op 21 kilometer van de echte meet, te profiteren van het overtal van INEOS Grenadiers. De Pool reed solo weg, maar op de Geulhemmerberg knalde Cosnefroy in een ruk naar de routinier toe. De twee koplopers reden samen door en begonnen met twintig seconden voorsprong aan de laatste vijf kilometer. Een ultieme inspanning van Van der Poel om het gat te dichten haalde weinig uit, waardoor Cosnefroy en Kwiatkowski gingen sprinten om de zege.

Cosnefroy of Kwiatkowski?! – foto: Cor Vos

De Fransman ging vroeg aan, maar de Pool kwam in extremis nog langszij. Het verschil was nipt en dus moest een finishfoto er aan te pas komen. Eerst werd Cosnefroy uitgeroepen tot winnaar, maar de fotofinish wees toch echt Kwiatkowski aan. Hij plaatste zijn jump op het juiste moment en won zo zijn tweede Amstel Gold Race. Tiesj Benoot bezorgde Jumbo-Visma een derde plaats door een late uitval uit de achtervolgende groep; Mathieu van der Poel sprintte naar plek vier.

Kwiat dus! – foto: Cor Vos

Uitslag Amstel Gold Race 2022
1. Michał Kwiatkowski (INEOS Grenadiers)
2. Benoît Cosnefroy (AG2R Citroën)
3. Tiesj Benoot (Jumbo-Visma)
4. Mathieu van der Poel (Alpecin-Fenix)
5. Alexander Kamp (Trek-Segafredo)
Wedstrijdverslag

Parcours

Zondag 16 april, Amstel Gold Race: Maastricht – Valkenburg (252,8 km)

Het eerste deel van de Amstel Gold Race is dit jaar iets anders dan in 2022. De renners starten wel weer op het Vrijthof in Maastricht, maar ditmaal trekken ze in het openingsuur nog wat noordelijker, helemaal naar Sittard. Onderweg komen ze met de Maasberg – een kort kasseiklimmetje – het eerste obstakel van de dag tegen. Later volgen ook nog de Adsteeg, Bergseweg en Korenweg, voordat het peloton na goed vijfenzeventig kilometer weer op de originele route komt.

Geen Cauberg dus in de beginfase, zoals de afgelopen jaren nog wel het geval was. De beroemde klim in Valkenburg moet dit keer twee in plaats van drie keer beklommen worden. De eerste passage is na 172 kilometer, als de coureurs al de nodige hellingen in de benen hebben. Vooral tussen kilometer 95 en 130 liggen enkel langere klimmen, waaronder de Camerig en die naar het Drielandenpunt. Vervolgens wacht onder meer ook nog de Gulperberg vanuit Partij, de klim waar Van der Poel in 2019 een bom gooide.

Na de eerste passage aan de finish in Berg en Terblijt, net na de eerste beklimming van de Cauberg, zitten we in de laatste tachtig kilometer. De echte finale begint op een kleine vijfenveertig kilometer voor het einde met de Gulperberg, nu vanuit Gulpen. Via de afdaling aan de andere kant naar Partij gaan de renners vervolgens via de Geuzeweg en Cappucijnenweg over smalle, onoverzichtelijke­­­­­ wegen naar de voet van de Kruisberg. Meteen daarna doemt de Eyserbosweg op, waarna ook de Fromberg en Keutenberg zich razendsnel aandienen.

Nadat de Cauberg voor de tweede en laatste keer beklommen is, begint de slotronde op zestien kilometer voor het einde. Hierin zijn de Geulhemmerberg en Bemelerberg, die eerder ook al een keer bedwongen moesten worden, de scherprechters. De top van de Bemelerberg ligt op zeven kilometer van de finish. Eenmaal boven, slaan de coureurs linksaf, richting het nabijgelegen Terblijt. Via de Rijnsbergweg komt men uit op de Sibberweg, waar de vod van de laatste kilometer wappert. De finishstreep is getrokken op de Rijksweg. Wie volgt hier Kwiatkowski op?

Officiële start: 10.45 uur
Finish: tussen 16.45 en 17.05 uur

Favorieten

Het is niet lastig om een topfavoriet aan te wijzen voor de Amstel Gold Race. Hij staat namelijk aan de start, Tadej Pogacar. De Sloveen zou aanvankelijk de Waalse Pijl rijden in aanloop naar Luik-Bastenaken-Luik, maar schrapte de midweekse wedstrijd later van zijn programma. In plaats daarvan komt hij zondag naar Zuid-Limburg. Geen Muur van Hoei dus voor Pogi, maar de Camerig, Keutenberg en Cauberg!

Pogačar zal zijn lol opkunnen in de Amstel Gold Race. De wedstrijd heeft 3.266 hoogtemeters, ruim duizend meer dan de Ronde van Vlaanderen. En daar ging het voor de tweevoudig Tourwinnaar ook al genoeg bergop om het verschil te maken. Gaat hij er nu net zo vroeg aan beginnen als in de Hoogmis? In 2019, bij zijn eerste en tot nog toe enige deelname aan de Amstel, zal Pogačar niet gedacht hebben aan een vroege aanval. De neoprof haalde destijds de finish niet. Toch nog iets om je aan vast te houden als concurrent.

Zien we dit beeld zondag weer? – foto: Cor Vos

Een van die concurrenten – de voornaamste – is Tom Pidcock. In tegenstelling tot Tadej Pogačar, heeft de Brit wel goede herinneringen aan de Amstel Gold Race. Alhoewel. Twee jaar geleden veroverde hij de tweede plaats, maar zal hij – terwijl de fotofinish bestudeerd werd – minutenlang de hoop hebben gehad dat hij Wout van Aert had geklopt. Vorig jaar zag Pidcock zijn ploeggenoot Michał Kwiatkowski zegevieren, maar had hij zelf misschien ook wel de benen om te winnen. Hij finishte toen in het achtervolgende groepje als elfde.

In 2023 heeft Pidcock met Strade Bianche al een grote zege op zak. Daarna waren er echter de nodige tegenvallers voor de 23-jarige alleskunner. Hij viel in Tirreno-Adriatico, kon enkele weken niet koersen vanwege een hersenschudding en werd in de Ronde van Vlaanderen – zijn tweede wedstrijd na zijn rentree – ver teruggeslagen door een hongerklop. Maar in diezelfde Ronde van Vlaanderen bewees Pidcock dat met zijn vorm niets mis is: hij kon de groten aanvankelijk volgen. Schrijf hem dus maar op voor zondag.

Pidcock hengelde dit jaar al een grote vis (en trofee) binnen – foto: Cor Vos

INEOS Grenadiers heeft met de genoemde Kwiatkowski ook de titelverdediger in huis, maar het zou ons verbazen als de Pool opnieuw meestrijdt om de zege – zeker na zijn val in Gent-Wevelgem. De runner-up van vorig jaar, Benoît Cosnefroy, lijkt meer kans te maken. De Fransman was vrij onzichtbaar in de eerste maanden van 2023, maar werd afgelopen woensdag wel knap derde in de Brabantse Pijl. Nummer drie Tiesj Benoot was nog wat succesvoller in 2023. Hij won Kuurne-Brussel-Kuurne en was derde in Strade Bianche.

In die laatste koers was er wel wat miscommunicatie tussen Benoot en zijn ploeggenoot Attila Valter, die zondag ook aan de start staat voor Jumbo-Visma. Als de samenwerking nu wel vlot verloopt, vormen de twee een ijzersterk duo. Met zijn beulswerk voor Jonas Vingegaard in de Ronde van Baskenland liet Valter alvast zien nog altijd over goede benen te beschikken.

Het onderonsje tussen Benoot en Valter in Siena – foto: Cor Vos

Ook sterk in de Ronde van het Baskenland: Mauro Schmid. De Zwitser van Soudal Quick-Step kleurde de koers en reed in vier etappes top-tien: tweede, derde, vijfde en zevende. Ook in de Settimana Internazionale Coppi e Bartali, eind maart, reeg hij de ereplaatsen aaneen. Het leverde hem de eindzege op in de Italiaanse rittenkoers. We kunnen kortom wel stellen dat Schmid klaar is voor de heuvelklassiekers.

Schmids ploeggenoot Julian Alaphilippe is dat niet. De tweevoudig wereldkampioen kwam ten val in de Ronde van Vlaanderen en heeft nog altijd last van zijn knie. Hij laat de Amstel schieten. Zijn landgenoot David Gaudu staat wel aan het vertrek en kan de Franse harten zondag weleens sneller laten kloppen. Hij wist in Parijs-Nice immers het dichtste in de buurt te blijven van Pogačar. In de Ronde van het Baskenland was Gaudu iets minder indrukwekkend, maar behaalde hij alsnog een keurige vierde plaats in het eindklassement.

Gaudu’s ploeggenoot Valentin Madouas reed dan weer naar een vierde plek in Parijs-Camembert. Op zichzelf geen heel bijzondere uitslag, maar het laat wel zien dat de Fransman hersteld is van de ziekte die hem deed opgeven in de Ronde van Vlaanderen. Naast Gaudu en Madouas, beschikt Groupama-FDJ ook nog over Stefan Küng (vorig jaar achtste in de AGR) en Romain Grégoire (vorig jaar winnaar van Luik-Bastenaken-Luik U23). Geen slecht ploegje!

Gaudu was beresterk in Parijs-Nice – foto: Cor Vos

EF Education-EasyPost is (ondanks de aanwezigheid van Richard Carapaz) misschien niet even sterk in de breedte, maar huisvest met Neilson Powless wel een van de topfavorieten – op gepaste afstand van Pogačar uiteraard. Het rijtje uitslagen dat de Amerikaan dit jaar al noteerde, is ontzagwekkend. Vroeg in het jaar wist hij twee keer te winnen, maar vooral zijn ereplaatsen van de laatste weken springen eruit. Zevende in Milaan-San Remo, derde in Dwars door Vlaanderen, vijfde in de Ronde van Vlaanderen. Daar kun je mee thuiskomen. Of mee naar Maastricht trekken.

Toch nog even terugkomen op die koersen vroeg in het jaar: daar vocht Powless verschillende verbeten duels uit met Mattias Skjelmose. De ene keer trok de Amerikaan aan het langste eind, dan weer was het voor de Deen. En net als Powless, beschikt ook Skjelmose nog steeds over een goede conditie. In de zesde en laatste etappe van de Ronde van het Baskenland brak hij weliswaar, maar tot die slotrit was elfde de slechtste klassering van de 22-jarige renner van Trek-Segafredo. Met zijn sterke eindschot is hij altijd en overal een gevaarlijke klant.

Skjelmose klopt Powless in de koninginnenrit van de Ster van Bessèges – foto: Cor Vos

Trek-Segafredo kan trouwens ook rekenen op Bauke Mollema. De Nederlander wist zich dit seizoen nog niet echt te onderscheiden, maar heeft zijn sporen inmiddels wel verdiend in het klassieke werk. Is Mollema in eigen land in staat om te schitteren? Sergio Higuita verdient een plekje bij de echte favorieten. De Colombiaan won onlangs nog een etappe in de Ronde van het Baskenland. Zijn ploeggenoot Ide Schelling – die zich in vorige edities van de AGR van zijn aanvallende kant liet zien – lukte dat ook.

Laatstgenoemde rekenen we tot de dark horses, net als: Matej Mohoric (Bahrain Victorious), Andrea Bagioli (Soudal Quick-Step), Alexey Lutsenko (Astana Qazaqstan), Søren Kragh Andersen (Alpecin-Deceuninck), Simon Clarke, Michael Woods, Corbin Strong (Israel-Premier Tech), Alex Aranburu (Movistar), Andreas Kron, Maxim Van Gils (Lotto Dstny), Alexander Kamp (Tudor Pro Cycling), Fredrik Dversnes (Uno-X), Warren Barguil (Arkéa-Samsic) en Bryan Coquard (Cofidis).

Higuita aan het feest in het Baskenland – foto: Cor Vos

Favorieten volgens WielerFlits
**** Tadej Pogačar
*** Tom Pidcock, Neilson Powless
** David Gaudu, Mauro Schmid, Tiesj Benoot
* Sergio Higuita, Mattias Skjelmose, Attila Valter, Valentin Madouas

Website organisatie
Deelnemerslijst

Weer en TV

Het lijkt zondag lekker koersweer te worden in Zuid-Limburg. Tot en met zaterdag kan het regen in de regio, maar op de dag van de Amstel Gold Race belooft het droog te worden. De zal zich geregeld tonen en de temperatuur loopt op tot zo’n vijftien graden Celsius. De wind (3 Beaufort) waait vanuit het oosten.

De Amstel Gold Race is zondag live te volgen in België en Nederland. Sporza, op Eén, is erbij vanaf 13.30 uur. Eurosport 1 begint wat later aan de uitzending, namelijk om 14.45 uur. Een kwartiertje eerder kun je al wel terecht op Eurosport.nl/Discovery+/GCN+. Ook de NOS zendt de Amstel live uit. Vanaf 13.20 uur zijn er beelden via de online kanalen en op televisie.