Materiaalzone 
Fietstoerisme 
Professor sportrecht: “UCI kan overstap Cian Uijtdebroeks niet beletten”
Er is sinds zaterdag veel te doen over de transfer van Cian Uijtdebroeks van BORA-hansgrohe naar Jumbo-Visma. De Nederlandse formatie presenteerde de Belgische klimmer als nieuwste aanwinst, maar BORA-hansgrohe liet daarop weten dat Uijtdebroeks nog tot 31 december 2024 onder contract ligt bij de Duitse formatie. Hoe zit dit juridisch? Kan een renner zijn doorlopende contract zomaar verbreken? En hoe zit het met een eventuele schadevergoeding?
De Internationale Wielerunie (UCI) stelt twee voorwaarden. Allereerst moet de UCI Pro Cycling Council zijn toestemming geven, maar daarnaast moeten ook beide ploegen akkoord gaan met een transfer. In het geval Cian Uijtdebroeks is daar duidelijk geen sprake van. Toch is er volgens Frank Hendrickx, professor sportrecht aan de KU Leuven, weldegelijk een transfer mogelijk.
“Het UCI-reglement is, zoals elk reglement van een sportbond die in Europa is gevestigd, onderworpen aan het Europees recht”, begint Hendrickx in gesprek met Knack. “Een verbreking van een contract steunt op de vrijheid van arbeid en van het vrije verkeer van werknemers in de hele Europese Unie. De UCI zal de overgang niet kunnen beletten en Uijtdebroeks dwingen om bij BORA-hansgrohe te blijven.”
Schadevergoeding?
Uijtdebroeks kan dus weg bij BORA-hansgrohe, maar hij moet mogelijk wel een schadevergoeding betalen, aldus Hendrickx. Dat zal het geval zijn als men tot het oordeel komt dat er geen ‘dringende reden’ was voor de contractbreuk. “Dan moet het al gaan over ernstige beledigingen en pesterijen, geweldpleging of het uitoefenen van ongeoorloofde psychologische druk. Dat is ook niet eenvoudig om te bewijzen.”
“Zonder dringende reden is er geen geldig ontslag en moet het contract onrechtmatig beëindigd worden. Dat kan alleen mits het betalen van een schadevergoeding. Daarbij is het belangrijk om te weten of de renner als zelfstandige of als werknemer een contract heeft, en welk recht van toepassing is verklaard op de arbeidsovereenkomst.” In het beginsel zou dat het Oostenrijkse recht zijn, want de personeelsleden van BORA-hansgrohe hebben een contract met Pro Cycling GmbH & Co. KG, een Oostenrijkse firma.
“Maar mogelijk kan ook het Belgisch recht gedeeltelijk van toepassing zijn, aangezien de Uijtdebroeks in België woont en een licentie heeft bij de Belgische wielerbond. Op basis van het Belgisch recht kan Uijtdebroeks dan een beroep doen op de fameuze wet van 1978. Daarmee kan een betaalde sportbeoefenaar zijn contract beëindigen als hij zijn ex-werkgever een vergoeding betaalt die gelijkstaat aan het salaris van de resterende duur van zijn contract, met een maximum van 36 maanden.”
Derdemedeplichtigheid
Daarmee is de kous echter nog niet af. Als blijkt dat Uijtdebroeks en Visma-Lease a Bike al contact hadden voor 1 december, de dag dat de renner zijn contract bij BORA-hansgrohe zou hebben verbroken, zou Visma-Lease a Bike schuldig zijn aan ‘derdemedeplichtigheid’, aldus Hendrickx. “BORA-hansgrohe zou dat wel moeten bewijzen en vervolgens moeten aantonen welke schade de ploeg daardoor heeft geleden. Op grond daarvan kan het een schadevergoeding van Visma-Lease a Bike vorderen. Die kan alleen worden toegekend door een rechtbank.”
Een transfer zou dit niet in de weg staan, maar het zou nog wel een ander gevolg kunnen hebben voor Uijtdebroeks en Visma-Lease a Bike. Ze zouden mogelijk voor de disciplinaire commissie van de UCI moeten verschijnen. Deze zou hen boetes tot 106.000 euro (Uijtdebroeks) en 528.000 euro (Visma-Lease a Bike) kunnen geven. Ook zou Visma-Lease a Bike dan nog dertien maandsalarissen van Uijtdebroeks moeten betalen aan BORA-hansgrohe. Een andere mogelijkheid is dat BORA-hansgrohe en Visma-Lease a Bike achter de schermen een regeling treffen.
Bovendien doet elke ploeg dit en als je dus zou bewijzen dat dit hier heeft plaatsgevonden kun je zelf later ook wel eens met hetzelfde feit om de oren worden geslagen. Dan houdt de wielerwereld liever de Omerta ook op dit onderdeel in stand. Echt benieuwd of Denk echt een rechtszaak gaat aanspannen, iets zegt me dat dit uiteindelijk redelijk geruisloos wordt beklonken.
Als je dit zomaar laat gebeuren schept dit een serieus precedent, namelijk dat iedereen op elk moment gewoon zijn contract kan verbreken en naar een ander team kan verkassen. Voor dure contracten in principe geen groot probleem (want die afkopen kost veel geld), maar voor talentvolle neoprofs die net komen kijken ligt dat compleet anders, die hun "waarde" ligt ver boven wat ze verdienen tijdens hun eerste (twee) jaar.
Cian zelf zal geen tonnen kunnen ophoesten, dat lijkt me duidelijk.
Voor onrechtmatige daad en soortgelijke vorderingen (waar dit onder lijkt te vallen), is het uitgangspunt het recht van het land waar de schade zich voordoet (ongeacht in welk land de schadeveroorzakende gebeurtenis zich voordoet). Dat lijkt me de plaats te zijn waar de ploeg Bora is gevestigd. Een andere mogelijkheid is het recht van het land waarmee de onrechtmatige band een kennelijk nauwere band heeft (dan de plaats waar de schade zich voordoet). Daarmee kan je met name uitkomen bij het recht van de arbeidsovereenkomst. Maar waarom zou dat Belgisch recht zijn?
Die gaan gewoon 750.000 overschrijven.
Niet lullen, maar gewoon de vraagprijs dokken en door...
En pas maar op, anders wordt er nog door andere ploegen overboden, al een paar jaar heel normaal in huizenland
Of je laat een onafhankelijke partij, bijv. de rechter dit bepalen, volgens recht of jurisprudentie.
Of je versnelt t proces en regelt t onderling.
Het bod van BORA om er onderling uit te komen, ligt blijkbaar al in the open.
Aan Cian en TJV om te kiezen.
Volgt men het betoog van Hendrickx dan schept dit een precedentwerking waar de betrekkelijk kleine wielerwereld waarschijnlijk niet bij gebaat is. De belangen van sponsoren en de bestaanszekerheid, continuïteit van kleine wielerteams met personeel wordt een stuk onzekerder. Vandaar het zgn transferwindow, - periodemodel van het UCI reglement waar renners van team kunnen wisselen . Dat schept zekerheid. De voetbalwereld daarentegen bijvoorbeeld behelst een veel grotere arbeidsmarkt, waarbij een ernstige (economische en personele) verstoring van die markt veel kleiner is. Het verdienmodel in het wielrennen bestaat hoofdzakelijk bij de gratie van sponsoren terwijl in het voetbal naast stadioninkomsten ook uitzendrechteninkomsten en bijvoorbeeld CL miljoenen er zijn.
Contracten voor bepaalde tijd a la CU zijn dan kennelijk niets meer waard anders dan een verschuldigd bedrag aan jaarsalarissen, opleidingskosten en kennelijk een te bewijzen schadebedrag igv derdemedeplichtigheid. Als in casu Cian 1k ontvangt p/j, hetgeen voor een 20 jarig aanstormend talent wellicht redelijk is, dan mag Bora prima 1 miljoen als afkoopsom vragen ipv 1k en nog wat wisselgeld: CU is kennelijk zeer begeerd door meerdere teams aangezien zijn toptalent onder bewijs is gesteld. Gewoon vraag en aanbod dan, wie biedt het meest. Dat continentale en proteams mooie afkoopsommen als contractsclausules zullen opnemen lijkt logisch, anders zijn contracten voor bepaalde tijd niets meer waard en evenmin de bestaanszekerheid van continentale en proteams.
Ontopic: Prachtige transfersaga weer in komkommertijd.
Het lijkt op toch ook op de directie van JV heel erg in zichzelf is gaan geloven. Op mij komt het niet heel sympathiek over.
1) Welk recht van toepassing is (Belgisch, Oostenrijks, of EU recht).
2) Of bewezen kan worden dat TJV al contractonderhandelingen had voordat Cian op eigen houtje opzegde bij Bora.
3) De UCI kan geen sta in de weg zijn qua werkgever, daar gaan zij niet over, maar voor deelname aan wedstrijden kunnen zij wel degelijk een veto uitspreken (zie ook schorsingen voor het gebruik van legale pijnstillers, dat gaat ook in tegen het arbeidsrecht maar wordt vanwege de tuchtrechtspraak vanuit de organisatie geaccepteerd). Zijn hier precedenten van toepassing?
Ad 2: de relevantie hiervan is afhankelijk van je antwoord op vraag 1.
Ad 3: het punt is dat de UCI geen regels mag hanteren die tegen het Europese vrij verkeer van werknemers in gaat. Een verbod deel te nemen aan wedstrijden doet precies dat.
Punt 3 is schieten met een kanon op een mug, als je deelname aan wedstrijden afhankelijk maakt van deze contractperikelen open je een doos van Pandora, niet alleen juridisch maar ook praktisch, wat heeft Bora eraan dat ze een renner moeten doorbetalen die ze niet kunnen opstellen? Eigenlijk worden dan alleen Bora en Cian getroffen terwijl TVL ipv betaling van een ton, de renner helemaal gratis krijgt in 2025.
Punt 1 lijkt me vooral ook afhankelijk van de vraag of Cian in loondienst was of zich als zelfstandige liet inhuren. Gezien zijn niet al te hoge salaris lijkt loondienst het antwoord en dan zou je vallen onder het Oostenrijkse arbeidsrecht. Bij loondienst zijn verder weinig obstakels dan het betalen van het resterende salaris, dat is praktisch in de hele EU gelijk.
Punt 2 is onmogelijk te bewijzen lijkt me, denk niet dat Denk zijn werknemer laat volgen, afluisteren of diens appverkeer tapt. Daarnaast doen alle ploegen aan het benaderen al dan niet via via van versterkingen. Op papier zijn er regels voor maar de praktijk wijst uit dat dit een wassen neus is.
Maar gezien de ervaring met het verhaal van Van Aert zal dit allemaal wel hypothetisch zijn want de UCI heeft toch niet de ballen om op te treden.
Das een klassiek geval van de dode letter in de regelementen. Zij kunnen hem inderdaad verbieden om aan koersen deel te nemen maar dat zullen ze niet doen omdat ze weten dat die regelementen geen stand gaan houden in een juridische procedure. Niet alleen is het moeilijk uitleggen waarom de 1 wel en de ander niet mag koersen terwijl ze hetzelfde middel kozen voor contractontbinding maar belangrijker nog de interne regels van de UCI op dat punt zijn in strijd met de arbeidswetgeving in de EU. Onmogelijk voor de UCI om te zeggen dat een werknemer binnen haar bedrijfstak niet de vrijheid heeft om zelf zijn contract te beëindigen, klinkt een beetje als de argumentatie voor het in stand houden van de Slavernij.
Bijvoorbeeld indien een renner wettelijk weg kan mits een verbrekingsvergoeding, dan kan de UCI bewijzen eisen dat deze effectief betaald is, maar het kan de transfer niet willekeurig tegenhouden, of willekeurig & éénzijdig de bedragen voor een verbreking vertienvoudigen.
De UCI kan bijvoorbeeld ook een transferperiode instellen omdat er anders sprake kan zijn van competitievervalsing (denk maar aan de regels rond UCI-punten en de potentiële gevolgen daarvan voor teams).
En de UCI heeft al regels rond opleidingsvergoedingen bovenop eventuele wettelijke verbrekingsvergoedingen wanneer een renner van een club (amateur) of continentaal (semi-pro) team naar een professioneel team gaat. Deze zijn ook rechtsgeldig omdat de vergoeding niet overdreven hoog is, en het in het belang is van iedereen dat beginnende renners een degelijke opleiding kunnen krijgen.