Materiaalzone 
Fietstoerisme 
Na bidongate Mathieu van der Poel: “Voor renners is keerpunt in supportersgeweld bereikt”
Interview Naast de spectaculaire overwinning van Mathieu van der Poel in Parijs-Roubaix, blijft ook de volle bidon die de renner in de finale naar zich kreeg toegegooid, daags nadien nazinderen. Het is niet het eerste incident van supportersgeweld richting zijn persoon in de afgelopen jaren, en de maat lijkt nu ook voor Van der Poel zelf echt vol. Welke stappen kunnen er worden gezet? En hoe zijn zulke incidenten in de toekomst te voorkomen? Wij bespreken het vraagstuk met Staf Scheirlinckx, van de Belgische rennersvereniging BCPA.
Na afloop van de Helleklassieker sprak Van der Poel zelf over de feiten als een ‘poging tot doodslag’, ook hoopte hij dat er een proces zou komen. In het verleden hebben we nog maar weinig weet van rechtszaken na zulke incidenten, maar volgens Scheirlinckx zijn we op een keerpunt beland.
“Omdat het incident zich op Frans grondgebied heeft voorgedaan, kunnen wij als BCPA niets doen. Maar onze collega’s van de Franse tak van de CPA (door de UCI erkende overkoepelende rennersvakbond, red.), de UNCP, gaan er wel gevolg aan geven. Bij de incidenten in de Belgische koersen van de voorbije jaren, zoals de biergooier in de Ronde van Vlaanderen van 2024 of de spuwer in de E3 Saxo Classic, hebben wij ons telkens als burgerlijke partij gesteld. Dat doen we intussen al een tweetal jaar, maar het is heel belangrijk dat de rennersverenigingen dat doen. Het lijkt het er nu op dat ook Van der Poel zelf en zijn ploeg Alpecin-Deceuninck klacht zullen neerleggen.”
Vaak horen we na zulke incidenten niets meer over eventuele rechtszaken of uiteindelijke straffen. Hoe kan dat?
“Ten eerste moet er natuurlijk een officiële klacht worden ingediend, zodat de daders strafrechtelijk vervolgd kunnen worden. Wij stellen ons zelf nog maar korte tijd burgerlijke partij, daar zijn we mee begonnen na een aantal incidenten in de cyclocross. Maar ook: om de dader te vervolgen, moet die natuurlijk eerst geïdentificeerd worden. Het laatste wat we over de biergooier in de Ronde van 2024 te horen kregen, is dat de dader niet gevonden is en dat de zaak daarom uiteindelijk is geseponeerd. Maar er lopen nog een drietal zaken, waarin het afwachten is wat het onderzoek uitwijst. Daarbij dus ook de spuwer in Harelbeke.”
Het bewuste incident – Screenshot
Volgens HLN is de klacht die de meeste kans maakt om door de Franse justitie ontvankelijk te worden verklaard, die van ‘aanslag op de fysieke integriteit’. ‘Als het misdrijf is gepleegd met voorbedachten rade, of onder invloed van drank of drugs, dan riskeer je daarvoor in Frankrijk een boete van maximaal 45.000 euro en een celstraf van maximaal drie jaar’, zo schrijft de krant.
“Dat is een stevige straf, maar we moeten nu ook heel streng zijn. Dat Van der Poel zelf spreekt van een moordaanslag, is een emotionele uitspraak na de koers. Maar hij zit er ook niet veraf. Als het even tegenzit, zijn de gevolgen niet te overzien. Niet voor de atleet, maar ook niet voor de gooier. Laat ons hopen dat er een precedent wordt gesteld, en een straf die de mensen doet nadenken. Bij wijze van een duidelijk signaal. Het is sowieso al heel positief dat de dader zich gemeld heeft, dat zal al het een en ander in gang steken.”
Lijkt het nu alleen zo, of is dat supportersgeweld de laatste jaren toegenomen?
“Het geweld lijkt in ieder geval als maar ergere vormen aan te nemen. Wat mij altijd choqueert, is de lichtzinnigheid en normvervaging. De moraliteit die bij dit soort mensen volledig ontbreekt. Ze zijn zich totaal niet bewust van wat voor gevolgen zo’n daad kan hebben. Eerst spraken we nog over een petje of bier. Later werd dat urine, en nu zijn we dus al aanbeland bij een volle bidon. Dat is een halve kilogram die naar het hoofd van een renner wordt geslingerd, die met een snelheid van vijftig kilometer per uur daarop afrijdt.”
“Dat is niet min, hé. Stel dat die bidon op Van der Poel terechtkomt en hij valt, dan breekt hij zijn sleutelbeen, zijn neus of erger. Daarnaast is er ook de financiële schade als hij de overwinning mis zou lopen. Voor de sponsor, maar ook hemzelf. Vaak hebben renners ook heel specifieke contracten, waarin zulke overwinningen financieel beloond worden. En dan is er ook nog de imagoschade voor de sport.”
Mathieu van der Poel in het Bos van Wallers – foto: Cor Vos
Baren zulke incidenten jou zorgen naar de toekomst toe?
“Absoluut. We zitten met een zeer toegankelijke sport, waarbij de mensen langs de kant van de weg heel dichtbij de atleten kunnen komen. Spuwen was al mensonterend, maar nu heb ik echt schrik dat iemand volgende keer een steen gooit. Daarom focus ik nu ook zo hard op die strenge aanpak. De uiteindelijke strafmaat is natuurlijk aan het gerecht, maar we moeten de wielrenners, die vrij kwetsbaar zijn, echt beschermen. Hier moet men prioriteit aan geven, zodat het keerpunt kan worden ingezet.”
Wat doen BCPA, en bijgevolg CPA, om dit soort voorvallen te voorkomen?
“Vanuit de CPA zal er een grootschalige preventiecampagne komen met de organisatoren van wedstrijden. Het is misschien hard om te zeggen, maar we gaan toeschouwers opnieuw moeten aanleren hoe ze naar de koers moeten gaan. We beseffen heel goed dat het over een aantal rotte appels gaat, en als er bijna een miljoen toeschouwers naar de koers komen, zitten er statistisch gezien altijd wel een aantal idioten tussen. Maar we moeten echt preventief iets proberen te doen. Die campagne is in ieder geval een goed begin.”
Zie je nog meer nuttige, concrete maatregelen, zoals het inzetten van stewards op de drukste punten?
“Het is financieel niet haalbaar, zo niet onmogelijk, om dat overal te doen. Vergeet niet dat er, zeker in België, al heel veel stewards worden ingeschakeld. Met name in de zones waar bier wordt verkocht, kan je als organisatie preventief handelen. Maar je kan niet vermijden dat mensen die bij het parcours kamperen, beschonken zijn of domme dingen doen. Dat is een moeilijke kwestie, maar we doen allemaal ons best.”
Wat helpt is oppakken en aanpakken. En dus niet wegkijken zoals jij steeds wil.
Alcohol verbieden op dit soort openbare plekken is natuurlijk wel lastig. Voor zover ik weet is drinken in de openbare ruimte op veel plekken en in veel landen al verboden, maar ga dat maar eens handhaven langs de stroken in Vlaanderen of Roubaix waar tienduizenden mensen staan. Niet te doen.
In Vlaanmse koersen en Roubaix de toegangswegen naar de kasseistroken en hellimgen mensen laten fouilleren en een plaatselijk alcoholverbod door gemeentes. Kan prima onder het mom ' vrees voor verstoring van de openbare orde'
Wanneer zullen ze dit eens aanpakken?
Supporters horen aan de kant van de weg te staan (en liefst nog één meter achteruit) zodat hun vlaggen , I-phones niet in aanraking kunnen komen met de renners.