Materiaalzone 
Fietstoerisme 
Scherpe Bakelants: “Wielersport had al veel eerder actie moeten ondernemen”
De wielerwereld is in rouw na het tragische ongeval van Gino Mäder in de Ronde van Zwitserland, maar het brengt ook weer een nieuwe veiligheidsdiscussie op gang. Is de wielersport wel veilig genoeg? Sporza vroeg oud-profs Jan Bakelants en Serge Pauwels naar hun mening.
Mäder kwam donderdag zwaar ten val in de vijfde etappe van de Ronde van Zwitserland. De 26-jarige Zwitser raakte van de weg in de afdaling van de Albulapass en stortte in het ravijn. Een vraag die dan ook al is gesteld: is finishen na een afdaling niet té gevaarlijk? “Daar valt veel tegenin te brengen. Want wat moeten we dan gaan doen met bijvoorbeeld Milaan-San Remo?”, doelt Bakelants op de aankomst na de afdaling van de bekende helling de Poggio.
Bakelants: “Je kunt de organisatie geen nalatigheid aanwrijven”
“Deze vraag kun je stellen als de koers onderweg niet lastig genoeg is geweest, maar nu (in de Ronde van Zwitserland, red.) lag de afdaling na een loodzware rit, waarbij het peloton helemaal uit elkaar was gereden en renners een voor een binnendruppelden. Je kan de organisatie geen nalatigheid aanwrijven.” Pauwels pleit wel voor strengere veiligheidscontroles. “Er moeten wel duidelijke grenzen gesteld worden. En dat gebeurt te weinig.”
Bakelants en Pauwels kijken echter ook naar de renners zelf. Nemen die soms niet te veel risico’s? “Dat is des mensen. Bovendien worden renners betaald om risico’s te nemen. Dat is inherent aan de sport”, aldus Bakelants, die het vervolgens wel heeft over een ‘mentaliteitsprobleem’. “Minder ernstige letsels als een sleutelbeenbreuk worden te vaak nog weggezet met het idee: Ach, na een operatie is de renner binnen zes weken weer fit. Terwijl men veel meer moet nadenken over preventie.”
De overgebleven renners van Bahrain Victorious tijdens de geneutraliseerde rit – foto: Cor Vos
Snel, sneller, snelst
“Het debat rond veiligheid in het wielrennen stopt veel te vaak bij de boutade dat “men er toch weinig aan kan doen”. Het weinige dat men kan doen, moet men doen.” Pauwels vult aan: “Een mentaliteitsverandering is nodig, maar ook moeilijk. Tegenwoordig doen de renners alles om ook maar één watt te winnen. Kijk ook naar het voorbeeld van de schijfremmen. Die geven meer remcontrole en zijn in principe dus veiliger, maar daardoor beginnen renners er ook later mee te remmen, wat dan weer meer risico inhoudt.”
De twee Belgen zijn het over één ding roerend eens: de UCI doet veel te weinig om de wielersport veiliger te maken. “De wielrennerij had al in een veel eerder stadium actie moeten ondernemen. Breng de stakeholders bij elkaar en bekijk hoe je de wielersport maximaal kan gaan beveiligen. Dat is een gedeelde verantwoordelijkheid van de federaties, de organisaties en de teams”, is Bakelants van mening.
“Er is nooit een sterke wielerfederatie geweest”
“Met een sterke wielerfederatie had men al veel eerder de dingen in een goede richting kunnen duwen, maar ik stel samen met vele anderen vast dat die sterke federatie er niet is, en nooit is geweest.” Pauwels is ook scherp op de internationale wielerunie. “Er moet altijd eerst iets gebeuren, vooraleer er maatregelen genomen worden.”
Het gaat van de honderd keer drie keer mis, één keer goed mis en één op de 1000 keer gruwelijk mis. Als het kan veranderen, heel graag, maar er zijn gewoon geen goede oplossingen voor afdalingen. Een mentaliteitsverandering is te makkelijk, zo werkt het gewoon niet. Je kan ook niet tegen coureurs in de F1 zeggen dat ze het maar wat rustiger aan moeten doen.
Ontzettend triest wat er is gebeurd, maar je kunt risico’s nu eenmaal niet wegnemen in de sport. Natuurlijk vooraf alle veiligheid proberen te waarborgen, fiets, remmen, dranghekken bij finish. Maar de renner bepaalt welke risico’s hij neemt en wil opzoeken. Een crash
als deze (met deze uitkomst) gebeurt ééns in de 15 / 20 jaar.
Ook ik vind het heel dubbel. Ik hou van wielrennen (en F1, MotoGP) vanwege de snelheid. Renners of coureurs die de grens opzoeken. Het Pidcock-voorbeeld in de TdF: prachtig om te zien, maar bangelijk tegelijk: DON'T TRY THIS AT HOME.
De keerzijde is dat het ook mis kan gaan. Meestal vormt dat voor mij onderdeel van het spektakel: een motoGP coureur wiens voorwiel wegschuift, een coureur die in de grindbak of bandenstapel beland: helemaal prima. Maar bij crashes zoals die van Grosjean een paar jaar terug draait mijn maag om. Net als bij valpartijen in de koers waarbij renners niet meteen overeind komen maar in hele nare posities blijven liggen.
In gevallen als deze ligt een belangrijke verantwoordelijkheid bij de renners zelf. Het parcours is "OK", dan maken de renners de veiligheid. Maar ze dalen soms af op basis van hun Garmin, proberen anderen te volgen terwijl ze dit qua stuurvaardigheid niet kunnen, etc. Waarbij je niet bezig bent op een veilig circuit met uitloopstroken, grindbakken en bandenstapels, maar een beetje zoals op the Isle of Man, met hooguit een strobaal voor een lantaarnpaal of muurtje.
We zullen gewoon moeten accepteren dat er in het leven tragische ongelukken gebeuren.
Over een paar weken begint de Tour en dan gaat bijna iedereen weer volle bak in de afdalingen.
Of het nu is om enkele seconden te winnen of om op tijd binnen te komen, er gaan weer risicos genomen worden en er zullen er weinig rondrijden met Mader in het achterhoofd.
En toch hoop ik dat er na dit soort ongevallen renners zijn die net iets verder van hun limieten gaan wegblijven in hun poging hun voorganger te volgen.
In het wielrennen heb je een fiets die je meer in de weg zit dan helpt als je valt. En verder heb je een helm(pje) die toch echt wel levens redt. Maar dit is wel de essentie van de sport. That's it... het zal niet gauw meer worden want vrijwel alles zit de sport/beweging in de weg.
Dus moet je veiligheid op het parcours zoeken. In de F1 wordt het parcours regelmatig aangepast, wat makkelijk gaat als je op een lokaal circuit rijdt. In het wielrennen rijdt je op de openbare weg, dus valt er niet veel te doen qua wegen zelf.
Het probleem is dat alle problemen in de wielrennerij qua veiligheid ook meteen de essentie van de sport zijn. Alleen nog maar wielrennen op lokale circuits zou kunnen, maar daarmee verliest de sport wel een deel van zijn identiteit.
Maar zoals in het artikel wordt gezegd, alles wat je kunt doen dat moet je doen. Dus lijkt mij tijd om echt regelgeving in te voeren én te handhaven met allerlei kleine dingetjes qua parcours. Bv. Geen vluchtheuvels in de sprint! Maar we willen voor het hoofdkantoor van de sponsor finishen! Dan haal je die vluchtheuvel zelf maar weg voor we daar langskomen anders blijven we daar weg! etc.
Deze afdaling lag er prachtig bij, dus qua wielernormen op zich niet veel mis mee. Maar waarom kunnen we bordjes in afdalingen niet verplicht stellen? Als in pas op er komt een doordraaiende bocht over 200m. Pas op haarspelbocht over 200m. Alles wat je kunt doen, moet je doen.
Het is zo makkelijk om te zeggen dat renners vaker moeten remmen. Ik heb zelf nog nooit in een WT-peloton gefietst, maar ken wel de adrenaline van de koers. Soms verblindt dat gewoon. Laat staan wanneer je voor je loon of een nieuw contract moet rijden.
Alleen al snelheid reductie op bepaalde manier wat tevens risico reductie inhoud daarop is reactie. Dan is het geen sport meer wat onjuist is.
In de F1 heb je soms ook virtuele snelheid wat dan enorm reduceert hoewel altijd nog iemand de baan af kan vliegen wat ook wel eens gebeurd.
Wanneer afdalingen minder spannend worden maar nog altijd redelijk snel gaan voor iedereen even snel blijft het wedstrijdelement gelijk.
Overigens Pidcock vorig jaar tour had ook mazzel. Kijk maar terug, op een gegeven moment komt hij in een lichtblange zonk. De fiets maakt een lichte tegenbeweging, in de racerij een speedwobble genoemd. Hij kan het opvangen wat zijn stuurtalent is. Echter is op de snelheid deczonk korter is de reactie vh frame (stug en dus kinetische reactie) veel forser en dan vliegt iedereen er gewoon af.
Zoals je zelf zegt over Pidcock: "Hij kan het opvangen wat zijn stuurtalent is." Dat geeft dus aan dat er een eerlijk verschil is met andere renners, wat het juist oneerlijk maakt. Meritocratische tegenstelling. Je kan niet tegen renners zeggen dat ze allemaal 20% langzamer mogen dalen, aangezien dat niet valt te handhaven.
Het hoeft niet steeds sneller : de laatste 24 du Mans was fantastisch, met auto's van slechts 680pk die "maar" zo'n 345km/h gaan. Perfecte sport mee te doen. Terwijl we makkelijk auto's kunnen maken van 2000pk die wel 450km/h gaan.
Maar dat moet je niet doen als je met velen sport.
Wielrennen is al lang het punt voorbij dat het een techno wedloop was. We moeten terug naar simpeler en robuustere fietsen.
My $0.02
Maar de UCI is zo'n schitterend makkelijke zondebok.
Het verhaal is dan wellicht wat genuanceerder dan dat, maar uiteindelijk schudt men elkaar de hand in de vaststelling dat toch vooral anderen verantwoordelijk zijn en verantwoordelijkheid (hadden) moeten nemen.
Misschien is er gewoon GEEN schuldige en is dit gewoon wielrennen. Natuurlijk moeten de zaken altijd veiliger. Maar zoals bij vliegen, na iedere ramp wordt vliegen iets veiliger.
Er zitten ook gewoon remmen op een fiets. Als je de verantwoordelijkheid voor de dood van Mader ergens wilt neerleggen, dan is het bij de renners zelf en hun ploegleiders. De ploegleiders die verlangen dat renners risico's nemen, en de renners die dit ook doen. Nog voordat ik wist wat de uitkomst van de valpartij was schreef ik al: "wat is 10 seconden winst of verlies in de afdaling je waard als renner".
Bakelants heeft wel 100% gelijk als het gaat om sprintaankomsten in binnensteden, niet straffen van roekeloos rijgedrag, etc.
Aan zij die nu op de -1 gaan drukken: lees ajb eerst het volledige artikel op Sporza: https://sporza.be/nl/2023/06/16/hoe-moet-de-wielersport-veiliger-worden-mentaliteitswijziging-nodig-de-uci-schiet-tekort~1686930730051/
Er zullen vast delen zijn waarmee je niet akkoord gaat - dat is helemaal ok - maar door een heel artikel te lezen vermijd je iig uit onwetendheid een "kritische" mening te plaatsen die ironisch genoeg ook al in dat artikel staat...
Maar als het gaat om dit soort ernstige zaken dan wordt het stemmingmakerij en maakt het veel woede los richting bepaalde personen en instanties. Ik schatte Wielerflits in als een redelijk serieus medium en van hun vind ik het in dit geval dan ook heel teleurstellend.
Het artikel geeft een heel gebalanceerd beeld van het feit dat alle betrokkenen een verantwoordelijkheid hebben. Om dan in een titel expliciet met het vingertje te gaan wijzen naar 1 partij vind ik heel slecht.
Inhoudelijk is het ook zo dat de renners en ploegen als ze zich verenigen heel makkelijken punt kunnen maken richting UCI, net als de dames in de Pyreneeën hebben gedaan. Maar ze zijn het dan toch blijkbaar niet-genoeg met elkaar eens om dat te doen.
Praktische vernieuwingen die zeker voor 80% meer veiligheid zullen zorgen.
Tijd dat de UCI deze gaat implementeren.
Ja, je kan de discussie voeren of er hier een afdaling dient te zijn of dat er hier een massasprint gehouden zou moeten worden, of dat deze kasseienstrook wel in het parkoers moet liggen en of dat deze heuvel niet te smal, te steil is etc.etc.
Je kan als organisatie misschien vooraf nog eens een keer de gevaarlijke punten in het parkoers aangeven aan de ploegen, ploegleiders en renners. 100% Veiligheid kan je niet garanderen en is een illussie. Helaas gebeurt dit en soms is de afloop tragisch!
Fans op de weg mogen wat meer nadenken, de wegen waarlangs renners gestuurd worden zijn soms niet om aan te zien (bvb de val van pogacar), het almaar meer op zoek gaan naar sensatie van organisaties, ...
En de renners zouden ook wat meer over hun eigen veiligheid en die van hun collegas mogen nadenken.
Ik vind "hoort bij de sport" altijd wel erg makkelijk gezegd. Kijk naar autosport. Was ooit heel erg dodelijk, is nu best wel veilig en dat heeft de sport absoluut niet verpest.
Reden dat iedereen naar UCI wijst is ook een beetje omdat het "not done" is om nu uit te spreken dat renners een verantwoordelijkheid hebben. Maar natuurlijk ben je uiteindelijk zelf verantwoordelijk voor hoe je die berg af gaat.
Ik denk trouwens dat we heel veel kunnen bedenken, maar dat trainingen nog altijd gevaarlijker zijn. Voor mijn gevoel gebeuren daar ook de meeste ernstige ongelukken de afgelopen jaren.
Afdalingen in de Zwitserse Alpen, veel veiliger krijg je ze niet. Zeker niet met het goede fietsweer daarbovenop. Dezelfde wegen en beklimmingen die regelmatig terugkeren in dezelfde wedstrijd, net als bij Casartelli de Aspet een vaste Tourberg is.
Clement gisteren bij de NOS had het ook gewoon over een mentaliteitsverandering van zijn oud-collega's als primaire antwoord op ''hoe te voorkomen?''.
Je vergeet gemakshalve dat veel ook afhangt van de vaardigheid van de renner zelf.
Misschien moet iemand als Evenepoel wel net zo dicht tegen zijn limiet aan rijden als iemand die stuurvaardiger is en 20 seconden sneller beneden is. Limieten zijn namelijk heel persoonlijk.
Maar het klinkt natuurlijk mooier om over je held te zeggen dat ie "voorzichtig is geweest" ipv dat hij gewoon niet goed kan sturen.
Quote: "Maar omdat hij technisch geen kraan is, een slechte daler is en daarenboven schrik heeft na zijn eigen bijna fatale val in Lombardije, neemt hij zowat als enige toprenner geen risico’s meer. "
Mijn stelling is dat hij wel degelijk risico's neemt. En misschien zelfs net zo veel als de anderen. Maar omdat de een stuurvaardiger is dan de ander, komen ze in een verschillende tijd aan. Terwijl ze ieder op hun eigen randje rijden...
Fans horen nou eenmaal niet graag dat hun poulain iets niet goed kan. Maar denk je echt dat in de afdaling in de Giro (de dag voor de tijdrit) Remco niet net zo veel risico's nam als de koplopers? Ze zoeken allemaal het randje op. Sterker nog, ik durf te stellen dat Remco met zijn bewijsdrang nog eerder over het randje zal gaan dan sommige anderen.