De CeramicSpeed derailleurkooi: Minder wrijving en een lager gewicht
Foto: Joris Knapen
zaterdag 8 juni 2019 om 09:00

De CeramicSpeed derailleurkooi: Minder wrijving en een lager gewicht

De kleinste besparing of een halve procent winst. In het profpeloton kan dit het verschil maken tussen wel of geen resultaat. Druk je hierdoor je wiel als eerste over de krijtstreep? Ploegen investeren veel geld in optimalisaties en zetten hiervoor de duurste technologie in. Je derailleurkooi is zo’n onderdeel waar nog winst in te behalen valt. Of toch niet? Wij wisten de hand te leggen op een variant met keramische lagers van het merk CeramicSpeed. Dit bijzondere onderdeel moet naast gewichtsbesparing ook watts besparen dankzij de beperkte wrijving.

Van inline skating naar Team CSC

De fietswereld puilt uit van mooie verhalen. De historie achter CeramicSpeed, het merk van de ceramische lagers, is er wat mij betreft ook zo een.

In 1998 werd het 24 uur wereldrecord inline skating gewonnen door Jacob Csizmadia. Hoe komen we van inline skating met kleine wieltjes naar het fietsen met grote wielen? Het lijkt een grote stap, maar dat is het niet. Jacob reed in 1998 met een gloednieuwe techniek onder zijn voeten. Zijn skates waren voorzien van de toen baanbrekende en relatief onbekende ceramische lagers. Overtuigd van de werking en het voordeel nam Jacob twee jaar later de lagers mee naar de Tour de France. Team CSC van Bjarne Riis wilde de onderdelen proberen en het succes was geboren. Niet veel later werd het Deense bedrijf CeramicSpeed officieel opgericht.

In het profpeloton is de Specialized van Bora Hansgrohe uitgerust met de onderdelen van CeramicSpeed. Bij Deceuninck-Quick Step vind je de lagers onder andere terug in hun Roval wielen. Het merk Factor rust hun bottom bracket standaard uit met CeramicSpeed.

Lagers, kooi en balletjes?

De postbezorger overhandigt mij een licht rechthoekig doosje. Niet wetende wat het is, maak ik het nieuwsgierig open. Voor mij ligt de CeramicSpeed OSPW System, geschikt voor Shimano 6800/9000. In de fraai vormgegeven verpakking zit het hele systeem om je kooi op je fiets te vervangen.

Waar hebben we het precies over? Laten we van groot naar klein beginnen. Als eerste de kooi, een korte benaming voor de derailleurkooi. Op het moment dat je schakelt, leg je de ketting op een groter of kleiner kransje. Als dit gebeurt, wil je dat je ketting onder de juiste spanning blijft staan. Je ketting blijft immers dezelfde lengte en dus wil je dat verschil in ruimte gecompenseerd hebben. Hier zorgt de kooi op je fiets voor. Hij houdt je ketting strak.

In deze kooi zie je een tweetal tandwielen om de ketting te kunnen begeleiden. In deze tandwielen draaien kogellagers. Lagers zie je echt overal terug. In bijna alle machines met bewegende onderdelen kom je ze tegen. Lagers laten twee onderdelen gemakkelijk over elkaar glijden en verminderen de wrijving. Gebruik je de juiste smering dan heb je nog minder wrijving. Normaal worden de kogels in lagers gemaakt van staal. Bij CeramicSpeed niet.

De kogels in de kooi van CeramicSpeed zijn (de naam zegt het af) gemaakt van keramiek. Er zitten een aantal voordelen aan deze keramische kogeltjes. Ze zijn harder, lichter en draaien soepeler. Bovendien zijn ze duurzamer. CeramicSpeed claimt een tot vijf keer langere levensduur dan gewone lagers.

Montage – zelf of de fietsenmaker?

In mijn schuur heb ik een gereedschapskist. Hier zit een hamer, een schroevendraaier en een zaag in. Ze zijn eenzaam en zien bijna nooit iemand. Tel ik daar mijn twee linkerhanden bij op dan is de uitkomst voor mij om naar de fietsenmaker te gaan. Een biecht, ik ben nou eenmaal niet zo handig en bovenal zuinig op mijn testfiets.

Doe je zelf onderhoud aan je fiets, dan is het vast een fluitje van een cent. Het monteren van de kooi verschilt niet veel van elke andere kooi. Let er wel op dat je de juiste bestelt. CeramicSpeed heeft een uitgebreid assortiment voor Shimano, SRAM en Campagnolo. Bij deze fabrikanten maken ze ook nog eens onderscheid in MTB, gravel- en racefietsen. Kijk goed wat er op jouw fiets past voordat je tot de koop overgaat. Koop je een CeramicSpeed kooi, dan is de kans aanwezig dat je een nieuwe ketting nodig hebt. Door de grotere tandwielen past je oude ketting waarschijnlijk niet.

De fietsenmaker heeft het overigens vlot voor elkaar. Gelijk een beurt erbij en mijn racefiets is klaar voor het seizoen. Strak afgesteld loopt hij met de nieuwe kooi als een zonnetje. Je hoort hem niet, zo soepel loopt de ketting. Testen maar. Eens kijken of we wattage winnen. Of was het nu besparen?

Door de boter

Het hele idee achter het concept van CeramicSpeed is gebaseerd op wrijving. Beter gezegd: het zoveel mogelijk verminderen van wrijving. Minder wrijving betekent minder weerstand. Als je minder weerstand hebt tijdens het fietsen ga je harder of gebruik je je energie efficiënter. Met andere woorden, je bespaart watts of je watts worden gebruikt waar ze echt voor bedoeld zijn: die voorwaartse beweging.

De filosofie van CeramicSpeed klinkt plausibel, maar ik vraag me echt af of ik voordeel ervaar. Ga ik makkelijker fietsen en zie ik de winst terug in snelheid? Of merk ik dat ik de gevraagde wattages makkelijker lever en zo minder vermoeid van de fiets stap? Mijn fiets stond op zolder voordat het seizoen buiten begon. Ik maakte wat trainingsritjes binnen met de nieuwe derailleurkooi gemonteerd. De trainingen zijn intens en vragen voor mij als fietser het uiterste. Het is, zonder begeleidende cijfers, lastig te duiden of het makkelijker gaat met het nieuwe speelgoed. Waar ik vroeger nog wel eens een onderdeel van een trainingen skipte, maak ik nu elk blok zorgvuldig af. Komt dit door de kooi of ben ik fitter aan het worden?

De spaarzame dagen dat het mooi weer is geweest, reed ik buiten. In de frisse buitenlucht ben ik minder gericht op exacte wattages en gaat een rit op gevoel. Omdat het niet puur om de cijfers gaat, ben ik beter in staat om ervaringen op te doen met de nieuwe kooi. Op de lange rechte stukken voelt het ronddraaien makkelijker aan. Alsof er minder kracht voor nodig is om een omwenteling te maken. Het blijft niet bij een enkele rit die soepele draai want tijdens meerdere rondjes ervaar ik dit gevoel van ‘door de boter trappen’. Het kon ook mijn vorm zijn of een stevig briesje in de rug. Dat is het niet en daarom ben ik blij dat het niet een eenmalig voordeel is.

Record laten sneuvelen

Trainingen buiten zijn nou eenmaal anders dan binnen. Je hebt buiten te maken met verkeer, variaties in het wegdek, wind, bochten en verkeerslichten. Dat verschil tussen binnen en buiten geldt ook voor het getal dat je FTP vertegenwoordigt.

Van mijn trainer krijg ik het verzoek om buiten een FTP test te doen. Op deze manier hebben we voor de workouts die ik buiten uitvoer een indicatie wat ik wel en niet kan. Een leuke opdracht omdat ik weet dat ik me na de warming-up in 20 minuten helemaal leeg mag rijden. De uitdaging neem ik van harte aan met de CeramicSpeed als bijkomend voordeel.

Ik zoek een weg uit waar ik langere tijd rechtdoor kan trappen zonder te moeten remmen. Mijn fietscomputer laat de getallen zien van mijn wattagemeter, dan heb ik richtpunt omdat ik ongeveer weet wat ik kan. De benen worden goed gestimuleerd in de 20 minuten durende warming-up. Na deze periode is het knallen geblazen. Zoveel vermogen op de pedalen als ik voor de komende 20 minuten kan volhouden. De weg is leeg, mijn blik op oneindig. Er is weinig verkeer te zien gelukkig en zo voer ik de test perfect uit. Niet alleen de weg is leeg, mijn tank is ook zo goed als leeg na deze loodzware test.

De grote vraag na afloop is hoeveel vermogen ik tijdens de test geduwd heb. Voor zo ver je daar tijdens een test aan kan denken, ging het naar mijn idee heel behoorlijk. Eigenlijk best wel goed. Ik kreeg tijdens de rit het idee dat ik vloog. Ondanks dat je je in 20 minuten kapot rijdt, overheerst euforie. Dat blijkt ook als ik thuis de cijfers erbij pak. Het is mijn hoogste FTP sinds jaren. Een puike prestatie al zeg ik het zelf. Heeft het idee alleen van een lange wrijving mij aan deze wereldprestatie geholpen of werkt het echt?

Looks

Het formaat van de tandwielen springt direct in het oog. Mijn testfiets met Shimano Ultegra 6800 had in de oude kooi twee tandwieltjes met 11 tandjes geïnstalleerd. Dat is gewoon standaard, niets bijzonders. CeramicSpeed heeft er in deze setup 6 meer. Ik vind het wel wat hebben, deze opvallende verschijning. Het geeft je fiets een fraaie look die mij bevalt. Andere fietsers kijken ook nieuwsgierig naar je achterderailleur. De wieltjes in mijn kooi zijn zwart. Een groot aantal kooien bij CeramicSpeed is ook in het rood verkrijgbaar. Of het nou rood of zwart is, de kooi valt op.

Diep in de buidel tasten

De prijs blijft een terugkerend thema in reviews. De kooi zoals wij hem getest hebben, heeft een adviesprijs van 459,- euro. Hier krijg je vier jaar garantie op. Kies je voor de variant met zes jaar garantie dan mag je 539 euro aftikken aan de kassa. Het verschil zit hem in de coating. Bij de duurdere versie zijn de keramische balletjes voorzien van een dun metallic laagje wat je met het oog niet kunt waarnemen. Wil je heel gek doen en is budget geen beperkende factor dan heeft CeramicSpeed ook een titanium kooi in het assortiment. Het prijskaartje van 1500 euro zal veel potentiële kopers afschrikken.

Mijn testfiets is zoals gezegd afgemonteerd met Shimano Ultregra. De eerste hit op Google leert mij dat een geheel achterderailleur ongeveer 70 euro kost. Het verschil met de eerder genoemde vanaf prijs is pittig.

Waar komt de hoge prijs vandaan en wat krijg je er voor terug? CeramicSpeed past maar liefst 15 jaar ervaring toe op de producten die ze leveren. Ze doen er in Denemarken ongeveer 60 dagen over om een keramisch balletje te produceren. Dit balletje is 400% gladder, 128% harder en 58% lichter dan standaard stalen balletjes. Daarna worden de balletjes nog eens 600 uur getest. Doorstaan ze de test en zijn ze niet vervormd of beschadigd, pas dan worden ze gebruikt in de eindproducten. De afwijking per keramisch balletje wordt tot op een duizendste van een millimeter gecontroleerd. Een maandagochtend model komt niet snel voor bij CeramicSpeed. Het produceren van een lager gebeurt door vakmensen in een speciaal ingericht laboratorium. We praten hier over handwerk.

Om de prijs verder te rechtvaardigen claimt de Deense lagerfabrikant dat hun producten een veel langere levensduur hebben dan de concurrentie die balletjes van staal gebruikt. Dit loopt op tot wel vijf jaar.

Conclusie

Zonder harde cijfers moet ik afgaan op mijn gevoel. Het fietst heerlijk, dat moet gezegd worden. Sinds de CeramicSpeed op mijn fiets zit, geniet ik van een vlotte soepele omwenteling. De verminderde wrijving neem ik waar, zij het minimaal. Gemakkelijker dan voorheen trap ik mijn rondjes en behaal ik dus een hoge score tijdens mijn FTP test. Volgens de details van Deense lagerfabrikant win je 2,4 watt met deze deraileurkooi. Dan begeven we ons op het vlak van marginal gains.

Je hoeft geen rekenwonder te zijn om het verschil tussen een standaard derailleurkooi en de door ons geteste kooi uit te rekenen. Wanneer deze kooi vijf keer zo lang mee gaat, dan is de berekening snel gemaakt ten opzichte van een Shimano Ultegra kooi. Voor vijf kooien van het Japanse merk betaal ik 350 euro. Nog altijd ruim 100 euro minder dan de goedkoopste Deense variant van CeramicSpeed. Vergelijk ik de prijzen van het hogere segment, in dit geval Dura Ace, dan betaal je 170 euro voor een complete kooi. Dan is de uitkomst van de rekensom gunstig voor CeramicSpeed met de vijf keer langere levensduur. Dit geldt overigens ook voor kooien van het Amerikaanse SRAM.

Er zijn verschillende bedrijven gespecialiseerd in het tunen van fietsen. In zo’n traject worden alle bewegende onderdelen voorzien van keramische lagers. Uit gesprekken die ik gevoerd heb met de fietsenmaker, blijkt dat je pas echt verschil gaat merken als je hele fiets is uitgerust met de soepele lagers van CeramicSpeed.

Waarom zou je dit dan willen? Mocht je budget over hebben en verliefd zijn op de looks van de kooi, dan zou ik het zeker doen. Wil je een beetje aan watts winnen of besparen, dan is het eveneens de investering waard. Mocht je voor de keuze staan op het moment dat je huidige kooi aan vervanging toe is, dan zou ik snel de berekening maken en in je portemonnee kijken wat de mogelijkheden zijn. Wanneer looks, lagere weerstand en duurzaamheid voor jou belangrijk zijn, is CeramicSpeed een goede keuze. Mijn mening is dat het interessant is voor de profs waar elke halve watt telt. Voor mij als amateur met een beperkt budget is de prijs iets wat mij tegen houdt.

Rectificatie:
Ten onrechte hebben wij in het artikel vermeld dat Bora-Hansgrohe gebruik maakt van de CeramicSpeed kooi. Dit is niet het geval.

Verantwoording:
Wij hebben van CeramicSpeed een exemplaar gekregen om te testen. Na afloop is deze geretourneerd. Er is geen bedrag betaald voor plaatsing van dit artikel.

RIDE Magazine
21 Reacties
8 juni 2019 11:12
Het schijnt wel, dat door de hardheid van keramische balletjes, de ringen van de lagers (die van metaal zijn) heel snel inslijten. Hierdoor is het voordeel van keramische lagers helaas maar van korte duur, want op het moment dat een lager inslijt krijg je weer meer weerstand..
8 juni 2019 13:00
@Merlinpapa alle tandwielen slijten..
Je hebt ook de keuze uit de titanium. Die gaat nog langer mee.
Het moment dat je, met welk soort bewegend deel, op je fiets stapt is de slijtage en vermindering van weerstand begonnen...

Wat is je punt?
    8 juni 2019 23:57
    @Exploerr

    Het is Merlinappa, niet Merlinpapa. Bril nodig? ;)

    Ik heb het niet over de tandwielen, maar over keramische lagers. Die slijten (enorm veel) sneller dan volledig stalen lagers, en zijn daarom vaak maar een paar weken tot maanden efficienter. Staal > keramisch.
    9 juni 2019 01:08
    @merlinAPPA,
    Het is Explorer niet exploerr.... Zet je bril op...

    Maar dat terzijde, ik denk dat je inhoudelijk zeikt om niks.
    Er is altijd slijtage, en elke ondernemer beweert dat zijn product het beste, snelste en onderhoud vriendelijkste is.
    Alles kan vervangen worden. Het gaat erom of jij het geld ervoor wil en kan uitgeven, daarnaast dat je de slijtage accepteert. En dat je er sneller van gaat fietsen, wetenschappelijk of lekker tussen je oren.
    Fijne avond of anders fijn weekend.
8 juni 2019 13:54
Er is een titanium kooi, dat is iets anders dan de lagerschalen, daar zit zijn punt.

De fabrikant claimt een winst van 2,4 watt, dat kun je echt niet voelen en ook niet meten buiten een laboratorium. De staat van je ketting is al nooit hetzelfde bij ritten op de openbare weg, het is een placebo effect.

En dan een hele berekening maken over de leverduur vs. kosten van een derailleurkooi ;) Die dingen verslijten amper, laat staan dat je er 5 verslijt op 1 derailleur. De kans dat het paralellogram verslijt is groter. Om over het risico van een tak in je wiel of valpartij nog maar te zwijgen.

Voor mij is dit een advertorial.
    8 juni 2019 14:53
    Onzin. Je voelt 10 watt ook niet, dat maakt het nog geen placebo. Ik ben meer benieuwd of die 2.4 klopt. Dat is namelijk best wel veel.

    De prijs is wel hoog. Fouriers heeft er ook een, de helft goedkoper.

    Is een directe vergelijking niet een optie? Deze test (fietsen met iets dat 2,4 watt op zou leveren) is zinloos: je voelt het niet. Op een testbank kun je het echt uittesten, ook in combinatie met smering en kettingen.
    9 juni 2019 10:29
    Ik had het duidelijker moeten formuleren: hij benoemd dat hij door de boter trapt en koppelt dat aan die wieltjes. Dat is het placebo-effect.

    Dat die wieltjes lichter draaien dan normale lijkt me in een labo prima te controleren
8 juni 2019 14:23
Wanneer die dingen prijstechnisch 'leuk' gaan worden, ga ik er eens over nadenken.
Zag ze ook al op Ali-express verschijnen, voor US dollar 48,90, maar daarmee ga je 50Watt extra trappen, vermoed ik.
8 juni 2019 15:50
Beste Wielerflits,

Ik lees deze stukjes (net als de hele site) met veel plezier. Ondanks dat ik vrijwel altijd ook alle reacties lees, reageer ik zelf zelden tot nooit. Laat staan dat ik de behoefte koester om negatief te reageren op (spel)fouten in de artikelen.

In dit stuk zit echter een fout waar ik graag even op wil reageren omdat de conclusie daardoor niet klopt.

Een groot deel van het stuk gaat over de FTP-test en in de conclusie wordt gesteld dat de score daarop is toegenomen en dat dit, zij het beperkt ("dan bevinden we ons op het vlak van de marginal gains" ) ,toegewijd kan worden aan de CeramicSpeed ceramische derailleurwieltjes. Dit is echter op geen enkele manier mogelijk, tenzij je wellicht een vermogensmeter stopt in de derailleurwieltjes. Het vermogen wordt namelijk gemeten door hoeveel kracht iemand levert op bijvoorbeeld een cranck of pedalen (of waar de vermogensmeter zich dan ook bevind). Hetgeen CeramicSpeed wieltjes (beperkt doen) is het verlies aan vermogen in de aandrijflijn (ketting, tandwielen) verminderen. Volgens hen met 2.4 watt. Dat betekent dat je snelheid dus marginaal hoger komt te liggen met een zelfde vermogen. Maar het is dus niet zo dat ze ervoor zorgen dat jij opeens meer kracht gaat leveren. Het verhoogde ftp is dan ook te wijten aan het feit dat de schrijver van dit artikel een betere wielrenner is geworden en niet aan de CeramicSpeed wieltjes.
De conclusie van dit artikel zou dan moeten zijn dat je met CeramicSpeed sneller fietst.
    8 juni 2019 16:01
    daarnaast bedenk ik me net dat de prijs-conclusie ook niet correct is. Daarin wordt namelijk vanuit gegaan dat je een hele kooi zou moeten vervangen als de wieltjes versleten zijn. Dat is echter niet het geval (tenzij de kooi doormidden is gebroken, maar in dat geval zou je bij CS ook een geheel nieuwe kooi nodig hebben). Je hoeft (gelukkig) alleen de wieltjes te vervangen. En de prijs van de wieltjes is gelukkig een stuk lager dan van de gehele kooi.
    8 juni 2019 17:49
    Juist, jij snapt het. Uitstekende reactie dus
9 juni 2019 08:30
Sagan rijdt helemaal niet met deze OSPW kooi.
    9 juni 2019 10:51
    Aha. Dat verklaart zijn tegenvallende voorjaar.
    9 juni 2019 11:16
    Nee dat niet, Lars Boom rijdt er namelijk wel mee.
    9 juni 2019 21:55
    Dan kun je ook de hypothese lanceren dat deze kooi DNF's veroorzaakt.
Even een aanvulling op de al uitstekende reactie van tsjoldegalerien.

Ik heb bij het opbouwen van mijn nieuwe racefiets gekeken hoe zinvol het is om deze onderdelen toe te passen. Ik heb berekend hoeveel vermogen het kost om een derailleurwieltje rond te laten draaien. De kracht op het wieltje komt voort uit de spanning kracht van de derailleur zelf, ook is de omwenteling snelheid bekend. Ik kan me herinneren dat met stalen lagers dit maximaal een half watt kostte totaal. De kracht op deze lagers is laag dus dat is niet zo vreemd. De ceramische lagers doen dus lang geen 2.4 watt besparen. Dit wordt indirect verder bevestigd door Ceramicspeed op hun website. Hier staat namelijk dat hun keramisch gelagerd Bottombracket, wat een veel groter en zwaarder belast lager is, 0.3-0.4 watt wrijving kost voor een set. Dit zou 75% minder wrijving zijn dan een normaal BB, wat betekend dat een normaal BB 1.2-1.6 watt vermogen kost. Minder dan hun pouliewiel besparing.

De enige reden dat er 2.4 watt bespaard wordt komt dan door de grotere omtrek van het pouliewieltje. Dit kan frictie in de ketting schelen. Mocht dit daadwerkelijk voor een besparing zorgen hebben cheapass merken zoals BBB ook grote diameter pouliewieltjes voor een fractie, gewoon met stalen lagertjes.

Optimaliseren is leuk, maar dit slaat voor een amateur sowieso nergens op, over de keramische balhoofdlagers nog te zwijgen..
    11 juni 2019 08:29
    Levensduur kan ook een afweging zijn. Ik ken een paar fietsen die al 50.000km rondrijden met dezelfde bb en wiellagers.
    Dat zou kunnen. Maar een standaard Bottom bracket kost zo weinig incl montage, keramisch gaat nooit goedkoper zijn. Persoonlijk vind ik het ook fijn om iets vaker die lagers te wisselen, dan draait alles weer als nieuw.
14 juni 2019 14:51
Ook ik kan het niet laten om hier te reageren ipv alleen maar mee te lezen. Dit is heel interessant om te kijken als dit onderwerp je interesseert: hele uitgebreide research en conclusie.

https://www.youtube.com/watch?v=o7iZVfSDbiA&t=4s
    Gaaf filmpje Tymen, ik ben het grotendeels wel met Hambini eens, ook zijn conclusie maar een deel snap ik niet.

    De trapper rondslinger test om minder wrijving aan te tonen vind hij onzin, want op dat moment wordt er geen kracht gezet op de trapper. Dit klopt wel, echter zegt hij ook dat het grootste gedeelte van de wrijving op gaat aan de afdichting, vet en de kooi. Deze wrijving staat echter los van de trapkracht, een afdichting brengt namelijk geen kracht over.

    Kort samengevat, de trapkracht heeft geen invloed op de componenten die (volgens hem) de grootste mate van wrijving veroorzaken. De trapslingertest zou in die zin dan juist wel een goede indicatie kunnen zijn.

    Wat hij ook niet meeneemt om even te miereneuken is dat de wrijving van de rollen (denk ik) toeneemt naarmate de trapkracht toeneemt. De frictie (3%) bijv van de kogeltjes loopt dus op naarmate de trapkracht toeneemt. Niet relatief tot de trapkracht maar wel absoluut gezien. Deze frictie neemt daarmee relatief gezien wel toe t.o.v. De afdichting, want deze blijft absoluut gezien gelijk.
18 juni 2019 07:45
AG2R rijdt er volgens mij wel mee. Verder is het 100% marketing en levert het geen enkel voordeel op...

Om te reageren moet je ingelogd zijn.