Wielerploegen willen bloedcontroles vlak voor start en direct na finish

Een aantal WorldTour-ploegen wil zich hard maken om bloedcontroles vlak voor de start en direct na de finish in te voeren. Zij gaan er bij de internationale wielerunie UCI en bij het anti-dopingagentschap WADA op aandringen om op deze manier de aanpak van doping te vergroten.

Diverse teammanagers, waaronder Iwan Spekenbrink van Team DSM, hebben WielerFlits er tijdens het Criterium du Dauphiné en in deze Tour de France op gewezen dat enkele ploegen zich sterk gaan maken om deze extra bloedcontroles in het wielrennen op korte termijn in te voeren.

Richard Plugge, algemeen directeur van Jumbo-Visma, heeft geen problemen met de komst van deze bloedcontroles. “In het verleden zijn wij in de Tour al eens vlak voor de start gecontroleerd. In 2019 werd het team 40 minuten voor de start in de bus nog eens gecontroleerd. Wij staan daar open voor.”

Met deze controles willen de ploegen een mogelijkheid uitsluiten om met bloeddoping vals te spelen. Vorig jaar tijdens de dopingstrafzaak ’Operatie Aderlass’ rondom de Duitse ‘dopingdokter’ Mark S. kwam deze methode nadrukkelijk aan het licht. De wijze waarop sporters bloed kregen toegediend was zo simpel en efficiënt, dat diverse wielerploegen zijn geschrokken en zich nu hard willen maken voor deze extra controles.

Iwan Spekenbrink – foto: Cor Vos

“Aderlass gaf inderdaad aan dat atleten net voor en na de competitie bloed via een infuus inbrengen en later weer aftappen. Overduidelijk bewijs waren de beelden van langlaufer Max Hauke”, bevestigt professor Peter van Eennoo van het DoCuLab Gent.

In de winter, meestal vlak voor een vakantie waar de kans op een out-of-competition controles klein is, tapt een sporter een hoeveelheid bloed af. Dit bloed wordt bij belangrijke wedstrijden na de reguliere dopingcontroles in de ochtend in het hotel toegevoegd en het wordt dan diezelfde dag na de etappe, bij aankomst in of onderweg naar het hotel, weer afgetapt. Meer bloed in het lichaam tijdens de wedstrijd betekent extra rode bloedlichaampjes, die de zuurstofopname makkelijker maken en zorgen voor een beter uithoudingsvermogen.

Voordeel van kleinere hoeveelheden bloed is dat het lichaam niet echt een adaptatietijd nodig heeft zoals bij grotere hoeveelheden, waardoor je er direct die dag baat bij hebt. Vandaar dat het ook bij specifieke, belangrijke wedstrijden wordt ingezet. In het wielrennen zou het dan vooral gaan om bergritten in de grote rondes.

Deze methode vergt weinig tijd. Het toevoegen van bloed in de ochtend en het verwijderen na de etappe in het hotel, gebeurt op dezelfde dag waardoor er bij de huidige bloedcontroles in de vroege ochtend (voor het toevoegen van het extra bloed) en in de avond in het hotel (na het weer verwijderen van het bloed) weinig verschillen in de bloedwaardes waarneembaar zijn en er geen argwaan in het biologisch paspoort wordt gewekt.

Kinderlijk eenvoudig
Hoe kinderlijk eenvoudig de toediening gaat vertelde een medewerkster van ‘dopingarts’ Mark S. in de rechtbank in München tijdens de dopingstrafzaak Aderlass. Ze moest een keer heel langzaam door een bepaalde straat rijden. Een atleet sprong dan uit de bosjes, stapte in de auto en ging op de achterbank liggen. Daar kreeg hij zijn bloed, dat eerder was afgenomen, weer terug via een infuus.

Langlaufer Hauke verklaarde later aan de media dat hij meer dan vijftig dopingcontroles had ondergaan, maar nooit een probleem kende. Spilfiguur Mark S. vertelde aan zijn sporters dat ze op het moment dat het bloed weer terug werd gezet een bepaalde hoeveelheid water met zout moesten drinken, waardoor hun bloed geen afwijkende waardes in het biologische paspoort zou hebben. Als dit waar is, kun je vraagtekens achter de betrouwbaarheid van het biologische paspoort plaatsen.

Van Eennoo bevestigt dat deze methode van bloed toevoegen bekend is. Toch ziet hij in de door enkele ploegen voorgestelde controles vlak voor de start en direct na de finish de nodige problemen.

Van Eennoo: “Twee uur na een wedstrijd kan er geen bloed worden afgenomen dat bruikbaar is voor het biologische paspoort omdat de bloedwaarden ‘aangetast’ zijn door de inspanning (plasma volume shifts). Een chaperone bij de atleet plaatsen kan dan een nuttige mogelijkheid zijn om dit op te vangen. Net voor een wedstrijd is afname van bloed ook moeilijk omdat dit de concentratie van de sporter verstoort.”

Foto: Cor Vos

In de strafzaak Aderlass waren de wielrenners Danilo Hondo, Georg Preidler, Pirmin Lang, Borut Bozic en Stefan Denifl betrokken. Ook de naam van Milan Erzen, de baas van de Bahrain-Victorious ploeg werd genoemd. Zijn advocaat benadrukte echter dat Erzen nooit met Mark S. heeft gewerkt en dat er geen sprake is van een persoonlijke of zakelijke relatie.

Meer geld
Richard Plugge bevestigt aan WielerFlits dat anti-doping hoog op de agenda van de ploegen staat. Als voorzitter van de AIGCP (belangenvereniging van ploegen) heeft hij nu een afspraak met de 18 WorldTour-teams gemaakt om de bijdrage voor anti-doping per ploeg te verhogen met 80.000 euro naar 220.000 euro per jaar. Hiermee leveren de WorldTour-ploegen dan een bijdrage van bijna vier miljoen euro per jaar voor de dopingaanpak. Een initiatief dat vanuit de ploegen is gekomen.

Plugge: “Niet alleen in de controles moet worden geïnvesteerd, maar ook in Intelligence & Investigation teams. Het inlichtingen- en onderzoeksteam speelt een cruciale rol bij de bescherming van de schone sport. Zij verzamelen inzichten, inlichtingen en informatie, en volgen een rigoureuze onderzoeksaanpak. Deze aanpak werkt vaak nog efficiënter dan alleen de controles.”

De dienst Intelligence & Investigation opereert onafhankelijk binnen het WADA om de vertrouwelijkheid te waarborgen. Het is een team van professionals met jarenlange ervaring in wetshandhaving, onderzoek en sport. Een deel van hun taak bestaat uit het onderzoeken van beschuldigingen die afkomstig zijn van informanten en vertrouwelijke bronnen (soms klokkenluiders genoemd).

In het proces Aderlass kwam ook het product H7379 Hemoglobin Human naar voren als nieuw dopingmiddel. Van Eennoo acht de kans klein dat dit product tegenwoordig daadwerkelijk wordt gebruikt. “Het is gevaarlijk om hiermee te experimenteren”, waarschuwt hij. “Dit is niet voor humaan gebruik bedoeld. Daarbij is het opsporen van verdachte stalen vrij gemakkelijk aangezien dit hemoglobine vrij is (niet in de rode bloedcellen maar in het plasma). Hierdoor kleurt het plasma rood.”

Iwan Spekenbrink zei in een interview met WielerFlits: “Ik vind het heel positief dat wij vanuit de ploegen aangeven dat we met de wielersport de voorloper willen blijven in de anti-doping. Het gaat erom dat we eerlijke sporters willen beschermen. Dat je echte winnaars krijgt.”