Organisator RCS Sport heeft maandag het volledige parcours gepresenteerd van de Giro d’Italia 2023. De Italiaanse ronde begint volgend jaar op zaterdag 6 mei met een openingstijdrit van 18,4 kilometer in de regio Abruzzen en eindigt drie weken later op zondag 28 mei met een vlakke etappe van en naar Rome.

Fossacesia Marina heeft de eer om volgend jaar de Giro d’Italia af te trappen. Het is voor de tweede keer in de geschiedenis dat de Giro van start gaat in de regio Abruzzen. Voor de eerste Giro-start in de Abruzzen moeten we terug naar 2001, toen Rik Verbrugghe in Pescara het roze wist te pakken na een proloog van 7,6 kilometer. In 2023 beginnen de renners eveneens met een tijdrit, maar wel eentje van 18,4 kilometer van Fossacesia Marina naar Ortona.

Opvallend: de route gaat bijna volledig over een fietspad (de Via Verde-Costa dei Trabocchi, ontstaan uit een oud treinspoor) en eindigt op een kort klimmetje in Ortona. Hier zullen al de eerste verschillen ontstaan in het algemeen klassement. Ook op dag twee en drie blijven de renners in de Abruzzen. De tweede etappe trekt vanuit Teramo – over een afstand van 204 kilometer – naar San Salvo. Het is op het eerste gezicht een etappe voor de snelle mannen. Op de derde dag gaat het vanuit Vasto in zuidelijke richting naar Melfi.

Krachtmetingen naar Lago Laceno en Campo Imperatore 
Op dag vier is het woord aan de klimmers met een finish aan het Lago Laceno, na de beklimming van de Colle Molella (goed acht kilometer klauteren aan ruim 7%) in volle finale. Ook in 1976, 1998 en 2012 finishte de Giro-karavaan aan het meer van Laceno en toen waren respectievelijk Roger De Vlaeminck, Alex Zülle en Domenico Pozzovivo aan het feest. In de vijfde rit naar Salerno worden de vlakkere Italiaanse wegen opgezocht, wat de sprinters dan weer in de kaart speelt.

Pozzovivo soleert naar de zege aan het Lago Laceno – foto: Cor Vos

Vervolgens trekt de karavaan, net als in de Giro van 2022, naar Napels voor een etappe over op- en afgaand terrein, geschikt voor de sterke sprinters en wellicht ook puncheurs. De klimmers zullen hun benen wellicht sparen voor rit zeven naar Campo Imperatore, een hoogvlakte gelegen in de Gran Sasso, het hoogste bergmassief van de Apennijnen. De aankomststreep is dan getrokken op 2.135 meter hoogte. In het verleden wisten Marco Pantani (1999) en Simon Yates (2018) er al eens te zegevieren.

Drie cruciale etappes 
De klassementsrenners krijgen na de bergrit naar Campo Imperatore geen tijd om op adem te komen, want ook in de achtste etappe naar Fossombrone is het klimmen geblazen. De finale is – met de Monte delle Cesane (7,2 km aan 7,1%) en een dubbele passage van I Capuccini (2,1 km 10,1%) in de laatste vijftig kilometer – als loodzwaar te bestempelen. Op zondag 14 mei volgt dan de laatste etappe voor de eerste rustdag, en die is ook niet van de poes. Tussen Savignano sul Rubicone en Cesena heeft de organisatie een tijdrit uitgetekend.

Na een welverdiende en voor veel renners ook wel broodnodige rustdag kruipen de coureurs op dinsdag 16 mei weer op hun fiets voor een rit van Scandiano naar Viareggio. In de tweede Giro-week komen de sterke mannen aan hun trekken, met niet te onderschatten etappes naar Tortona, Rivoli en Cassano Magnago. De renners die in aanmerking komen voor een goed klassement, doen er verstandig aan om de dertiende (naar Crans-Montana) en vijftiende etappe (met finish in Bergamo) met rood te omcirkelen in hun agenda.

Simon Yates zegeviert op Campo Imperatore – foto: Cor Vos

Loodzware slotweek 
Na de lastige vijftiende etappe naar Bergamo, ook wel te omschrijven als een ‘mini-Ronde van Lombardije’, is het tijd voor een tweede en laatste rustdag voor de renners. In de derde en laatste week volgen er nog enkele loodzware raids door de bergen. Zo boezemt de zestiende etappe behoorlijk veel angst in. De renners trekken dan namelijk naar de in Trentino gelegen Monte Bondone, met onderweg nog enkele fameuze Alpencols. De beklimming werd vijfmaal opgenomen in het parcours van de Giro d’Italia, met de meest recente passage in 2020.

Alhoewel de beklimming de laatste jaren slechts sporadisch een sleutelrol heeft gespeeld in de Giro of andere grote rittenkoersen, is het er zeker één met een historisch unieke achtergrond. Niet in het minst omdat de Monte Bondone het toneel was van de ontbolstering van Charly Gaul als topklimmer in de Giro van 1956.

Ook in rit achttien naar Zoldo Alto kunnen we ons opmaken voor een krachtmeting tussen de beste klimmers in de Giro. Het is ook meteen het begin van een duivels drieluik in de Dolomieten. In deze vrij korte rit trekken de renners over de Crosetta, de klim naar Pieve d’Alpago en de Passo Cibiana naar de bijna negen kilometer lange slotklim (aan bijna 7%) naar Zoldo Alto. In 2005 won de latere eindwinnaar Paolo Savoldelli er een bergetappe, door in een sprint af te rekenen met Ivan Basso.

De negentiende etappe kunnen we gerust bestempelen als Il Tappone (de koninginnenrit) van deze Giro. Wat er op het programma staat? De Passo Campolongo, Passo Valparola, Passo Giau, Passo Tre Croci en de lastige slotklim naar Tre Cime di Lavaredo. Goed voor meer dan 4.500 hoogtemeters, en dat na bijna drie weken koers. In 1968 legde Eddy Merckx op de Tre Cime di Lavaredo in heroïsche omstandigheden de fundamenten van zijn eerste overwinning in de Giro. Wie zorgt, 55 jaar later, voor een dergelijk huzarenstukje?

Nibali trotseert de omstandigheden, op weg naar Tre Cime di Lavaredo – foto: Cor Vos

De coureur die na rit negentien in het bezit is van de roze leiderstrui, beschikt over de beste papieren om de Giro te winnen, maar is er zeker nog niet. De organisatie heeft namelijk nog een (onaangename) verrassing in petto. Op de voorlaatste dag volgt er nog een klimtijdrit van Tarvisio naar de Monte Lussari. Het is een tijdrit met twee gezichten. De eerste pakweg elf kilometer zijn vlak en dus voer voor de echte tijdritspecialisten, maar dan doemt de verschrikkelijk steile Monte Lussari op, een klim van 7,2 kilometer aan een gemiddelde van maar liefst 12%, met uitschieters tot 18%.

Alle ingrediënten zijn kortom aanwezig voor een nagelbijtende apotheose. Op de top van de Monte Lussari kennen we – normaal gesproken – de eindwinnaar van de 106e Giro d’Italia. De slotrit van en naar Rome is namelijk vlak en nodigt uit tot een laatste (massa)sprint.

Routeschema Giro d’Italia 2023
06/05 – Etappe 1: Fossacesia Marina – Ortona (18,4 km, ITT)
07/05 – Etappe 2: Teramo – San Salvo (204 km)
08/05 – Etappe 3: Vasto – Melfi (210 km)
09/05 – Etappe 4: Venosa – Lago Laceno (184 km)
10/05 – Etappe 5: Atripalda – Salerno (172 km)
11/05 – Etappe 6: Napels – Napels (156 km)
12/05 – Etappe 7: Capua – Campo Imperatore/Gran Sasso d’Italia (218 km)
13/05 – Etappe 8: Terni – Fossombrone (207 km)
14/05 – Etappe 9: Savignano sul Rubicone – Cesena (33,6 km, ITT)

15/05 – Rustdag

16/05 – Etappe 10: Scandiano – Viareggio (190 km)
17/05 – Etappe 11: Camaiore – Tortona (218 km)
18/05 – Etappe 12: Bra – Rivoli (179 km)
19/05 – Etappe 13: Borgofranco d’Ivrea – Crans-Montana (208 km)
20/05 – Etappe 14: Sierre – Cassano Magnago (194 km)
21/05 – Etappe 15: Seregno – Bergamo (191 km)

22/05 – Rustdag

23/05 – Etappe 16: Sabbio Chiese – Monte Bondone (198 km)
24/05 – Etappe 17: Pergine Valsugana – Caorle (192 km)
25/05 – Etappe 18: Oderzo – Zoldo Alto/Val di Zoldo (160 km)
26/05 – Etappe 19: Longarone – Tre Cime di Lavaredo (182 km)
27/05 – Etappe 20: Tarvisio – Monte Lussari (18,6 km, ITT)
28/05 – Etappe 21: Rome – Rome (115 km)