Materiaalzone 
Fietstoerisme 
Aerodynamica-expert ziet ’tot vijf seconden winst’ met nieuwe tijdrithelmen Visma | Lease a Bike
Interview De nieuwe tijdrithelmen die Visma | Lease a Bike gebruikt in de openingstijdrit van Tirreno-Adriatico blijven de wielerwereld beroeren. Op sociale media klinkt massaal commentaar op het futuristische hoofddeksel, de Aerohead 2.0 van de fabrikant Giro. Een enkeling is positief, velen maken grappen. Maar aerodynamisch gezien is het vooral een slimme zet, vindt Bert Blocken, professor bouwfysica aan de KU Leuven met specialisatie aerodynamica.
Hoewel Blocken van 2017 tot vorig jaar de vaste adviseur van Jumbo-Visma op vlak van aerodynamica was, praat hij in dit gesprek in eigen naam. “Ik was niet bij het testen van deze helmen betrokken. Eind vorig jaar is onze samenwerking in goede verstandhouding gestopt. Ik ben naar Schotland verhuisd, maar ben intussen wel in gesprek met andere ploegen om samen te werken.”
Over de bewuste tijdrithelmen van Jonas Vingegaard en co, toont Blocken zich enthousiast. “Het design is, al dan niet bewust, gebaseerd op de helmen die gebruikt worden in het speedskiën. Daar heeft men hele grote helmen, die niet alleen het hoofd, maar ook de schouders en een deel van de rug bedekken. De bedoeling van dit soort ontwerpen, is om te streven naar een cocon.”
“Het is wel een groot verschil met de traditionele tijdrithelmen, die zich eigenlijk vooral op het hoofd richten, en soms een klein beetje de aansluiting met de rug. Maar hier zit je met een zodanig grote helm, dat die veel meer volume omvat dan het hoofd zelf. In het speedskiën bestaat dat al een tijdje. Dan kom je tot een vrij gelijkaardig ontwerp, met voorin een soort punt. Een beetje spaceshuttle-achtig.”
Niet helemaal nieuw
Helemaal nieuw is dit ontwerp niet in de wielerwereld. “Dit is denk ik de verbeterde, meer verfijnde versie van de POC-helm, waar EF Education First-EasyPost al een tijdje mee rijdt. Voor zover ik weet waren zij de eersten met dit idee. Het heeft vrij lang geduurd vooraleer er nog een team kwam. Er is toen veel over gelachen, het valt natuurlijk op omdat hun ontwerp nog iets meer bij het speedskiën aanleunt. Maar er zit wel degelijk grote wetenschap achter. Het lijkt me een zeer goed idee om deze techniek te gebruiken, en volgens mij is het duidelijk dat de Giro-helm daarop is gebaseerd.”
Cian Uijtdebroeks tijdens de tijdrit – foto: Cor Vos
Het ontwerp lijkt wel zeer massief. Brengt dat dan geen extra, onnodig gewicht met zich mee? “Ik verwacht van niet. Het is een dunne schel, daar zit alleen maar wat isolatiemateriaal in, wat schokabsorberend is. Op die manier blijft de helm zeer licht. Wat je wel hebt met zo’n helm: je gaat voelen dat het je hoofdbeweging belemmert. Dat er mee aansluitingspunten zijn dichtbij de schouders, dichtbij de rug. Maar dat is juist positief. Het helpt om je hoofd in de positie te houden waarin het moet zitten volgens de windtunneltesten. Ik denk dat ze daar ook over hebben nagedacht, en dat als bijkomend voordeel zien. Het voelt wat stroever, maar in een ideale tijdrit moet je hoofd ook niet bewegen.”
“Ik zag op X wel dat mensen zich afvroegen: wat met zijwind? Natuurlijk gaat die helm iets meer zijwind vangen. Maar vooraleer je echt last hebt van zijwind, ook wat betreft het volle achterwiel, moet het al stevig waaien. Ik zie niet meteen nadelen aan dit soort helm”, geeft Blocken mee.
Aanzienlijk verschil
De technologie is nog nieuw, en op sociale media wordt er bij momenten wat lachwekkend op gereageerd. Maar is dit nu het nieuwe normaal, het ontwerp waar in de toekomst alle grote ploegen hun wagonnetje bij moeten aanhaken? “Dat zou kunnen. Je moet die helmfabrikanten meekrijgen. Ik denk dat het afwachten is wat de UCI gaat doen. Als zij het gewoon gaan toelaten, dan verwacht ik dat geleidelijk aan andere helmfabrikanten hier ook op gaan springen. Het kost natuurlijk wel veel ontwikkelingstijd. Je gaat dat niet in de Tour de France al bij andere teams zien. In die ontwikkeling gaat al snel enkele jaren tijd zitten. Je wil ook niet dat je ontwerp identiek gelijk is aan dat van een andere fabrikant. Heel snel zal het niet gaan, maar het kan zijn dat we steeds meer zulke helmen gaan zien. En misschien nog wat meer alomvattend.”
Hoeveel winst dit type helmen opleveren, durft Blocken niet met zekerheid te zeggen. “Dat zijn geen tientallen seconden die men daarbij zal winnen. Maar het zal wel aanzienlijk zijn. Het is een mooie stap die men heeft gezet, aerodynamisch ziet het er goed uit. Het zou me niet verbazen als het drie, vier of vijf seconden winst kan opleveren in een tijdrit van vijftien kilometer. Die grootteorde lijkt me realistisch.”
De speedskiërs waar Blocken het over heeft
Terwijl de wetten van de aerodynamica volgens mij voor iedereen hetzelfde zijn. Behalve natuurlijk voor die renner wiens blote huid sneller is dan een speedsuit!
Dat verschil had voor Ben O'Connor afgelopen UAE-tour de winst opgeleverd. Ga hem maar eens vragen of hij het ervoor over gehad zou hebben...
Ik twijfel er echt aan dat hier een megabudget achter zit, mede ook omdat het alleen wordt verkocht omdat het aan UCI reglementen moet voldoen.
Gewone fiets en gewone helm zou nog het beste zijn. Geen grote verschillen tussen de grotere en kleinere teams wat betreft investeringen in het tijdritmateriaal. En gewoon man tegen man (of vrouw tegen vrouw) op een fiets.