Materiaalzone We zitten midden in de winter en dat betekent dat het weer vroeger donker wordt. Wil je vanaf eind oktober nog een rit na werktijd maken, dan heb je goede fietsverlichting nodig. RIDE Magazine dook dit najaar in de materie en helpt je in de zoektocht naar de juiste fietsverlichting.

Je stapt een fietsenwinkel binnen op zoek naar fietsverlichting. Je ziet grote koplampen, kleine lichtjes, rode lichtjes, witte lichtjes. Misschien ook wel gele lichtjes. Hele set-ups ook. Het ene lichtje kost 11 euro, de andere 160 euro. Die van 160 euro heeft wel goede lumens, en zo. Maar weet jij veel: jij wil gewoon goede fietsverlichting. Door het grote aanbod is het soms lastig om de juiste fietsverlichting te vinden, en dan zijn er ook nog eens veel verschillende begrippen waar je rekening mee moet houden bij de aanschaf van een goede lamp.

De regelgeving in Nederland voor het fietsen met verlichting op de weg is erg simpel. Kort uitgelegd is het verplicht om tussen zonsondergang en zonsopgang zichtbaar te zijn op de weg, en ook bij slecht zicht buiten die tijden. Het voorlicht moet daarbij wit of geel van kleur zijn en het achterlicht rood. Vanzelfsprekend mag je fietsverlichting andere weggebruikers niet hinderen.

Als je als racefietser of mountainbiker veilig met hogere snelheden door slecht verlichte gebieden gaat, is er nog wel wat meer nodig. Volgens de wet zouden de led-lampjes van een paar euro van de Hema of Blokker moeten volstaan, maar in de praktijk heb je daar niet veel aan.

Zo kom je in het segment van de racefietsverlichting, waarbij veel termen een rol spelen bij je keuze om verlichting aan te schaffen. Als je op de website van een webshop bijvoorbeeld ‘fietsverlichting’ intikt, krijg je meteen termen  ‘Lezyne Micro Drive 600XL / Stick Drive Verlichtingsset’, ‘Lezyne Super Drive 1800+ Smart Koplamp’ of ‘Garmin Varia RTL515 Radar Achterlicht’. Geen termen die je meteen op pad helpen, maar als je de terminologie een beetje leert kom je er snel achter wat je precies nodig hebt.

Lux, lumen, led
De termen lumen en/of lux zijn in de eerste plaats het belangrijkste om te bepalen wat voor soort fietsverlichting je nodig hebt. Beide woorden betekenen licht, maar hierbij gaat het om twee natuurkundige eenheden. Lumen is de indicator voor de hoeveelheid licht dat een lichtbron uitstraalt, lux is de hoeveelheid licht op een bepaald oppervlak. Is de fietslamp heel sterk, dan zal het aantal lumen hoger zijn. Is de fietslamp heel klein, dan zal het aantal lux ook relatief klein zijn. Er wordt dan maar een klein oppervlakte verlicht.

De meeste fietslampen die je in de betere fietshandel koopt, zijn wat breder en verlichten dus – mits het aantal lumen ook hoog genoeg is – een groot deel van de weg. Kortweg: hoe hoger het aantal lumen. Hoe feller het licht en hoe beter en verder je kunt kijken. 

Er komt tegenwoordig steeds verfijndere led-verlichting op de markt. Dat heeft onder meer te maken met duurzaamheid waardoor de batterij langer meegaat, maar ook met hittebestendigheid. En nog belangrijker: complexere (en meestal ook duurdere) led-verlichting kan licht beter concentreren op de weg en reflecteren op andere weggebruikers, waardoor je beter zichtbaar bent. 

Kijken in het donker
De meeste producenten van fietsverlichting vertellen direct iets over het aantal lumen van de lamp. Bij de specificaties kun je meer vinden over de led-verlichting. De hierboven genoemde Lezyne Super Drive 1800+ laat door de ‘1800+’ in de productnaam zien dat het aantal lumen hoger is dan de dan de ‘600XL’, maar dat betekent nog niet meteen dat die lamp ook per definitie beter voor jou is. Als jij alleen maar door de verlichte stad fietst ‘s avonds, heeft het niet zoveel zin om met een lamp van 1.800 lumen rond te rijden. Over het algemeen kun je zeggen dat een lamp tussen de 100 en 400 lumen voldoet. Niet alleen in goed verlichte omgevingen zoals de stad, maar ook in schemergebieden zoals de wat grotere wegen tussen stad en dorp, of dorp en dorp. 

Rijd je op de wat kleinere weggetjes, veelal zonder straatverlichting, dan moet je op zoek naar een lamp met ongeveer 800 lumen. Hoe gekker je het ‘s avonds wilt maken, hoe meer lumen je nodig hebt. Rijd je op hoge snelheid door de duisternis, dan ga je boven de 1.000 lumen zitten. Fiets je op een mountainbike in het donker door een bos, dan komen die 1.800 lumen wel goed van pas. Niet voor niets zie je ze soms met dikke bouwlampen op hun hoofd door het bos rijden.

In de praktijk wisselt de omgeving waarin je rijdt af. Het is daarom soms handig om verschillende lichtstanden in te kunnen stellen. Je komt dan wel bij de fietsverlichting in een duurder segment. Sommige fietslampen hebben twee verschillende standen, voor stad en donker, en andere hebben er maar liefst acht. De SuperDrive 1800+ is er daar één van, maar ook de nog sterkere Mega Drive 2400+ van Lezyne voldoet daaraan. Net als bij een telefoon geldt: hoe feller het licht, hoe korter de batterijduur. Sommige lichten gaan in een lage stand wel honderden uren mee, maar bij de hoogste stand enkele uren. Al is dat meestal genoeg voor een hele rit.

Smartfuncties
De afgelopen jaren hebben fietslampen er eigenschappen bij gekregen die de veiligheid ten goede komen. Zo bestaan er achterlichten met rode lasers die ervoor zorgen dat je jezelf goed op de weg kunt positioneren. Er zijn ook producenten die slimme functies in de (achter)lamp hebben gebouwd. Ook met als doel om jezelf beter te positioneren ten opzichte van andere weggebruikers. Zo heb je bijvoorbeeld de radarfunctie waarmee achterliggend verkeer gedetecteerd kan worden. Als een voertuig nadert, waarschuwt het systeem je via een geluidsignaal of melding op je fietscomputer of smartphone. 

Naast de radarfunctie bestaan er ook slimme functies die de automobilist achter je waarschuwen. De remlichtfunctie is zo’n functie bijvoorbeeld, waarbij het achterlicht feller gaat branden wanneer er een vertraging in snelheid wordt gedetecteerd. Met dank aan kunstmatige intelligentie is deze functie geoptimaliseerd. Als je in groepen rijdt en vaker remt, zal de functie detecteren dat het niet nodig is om de intensiteit te veranderen. De renners van Team dsm-firmenich PostNL rijden niet meer zonder de lichten met remlichtfunctie van hun partner Lezyne. 

Dit soort smart-ontwikkelingen volgen elkaar snel op. Evenals bijvoorbeeld de mogelijkheden voor bevestiging van de lamp. Tot nog toe ging dat meestal met straps, nu kan dat steeds vaker ook zonder.

Olaf Gerhardt van Lezyne heeft een simpele tip voor de juiste lampkeuze: “Bedenk van tevoren goed wat voor licht je nodig hebt, en doe er dan nog een stapje bij.” Daarmee doelt hij vooral op het aantal lumen. “Koop een lamp met 800 lumen, als je 600 lumen nodig hebt. Maar onze ervaring is dat mensen altijd een iets hoger aantal lumen nodig hebben dan ze zelf denken. Dat komt omdat ze na de aanschaf van fietsverlichting in donkerdere gebieden en op latere tijdstippen gaan fietsen dan ze voorheen deden.”