foto: Sirotti

Hoge witte bergtoppen die scherp afsteken tegen een stralend blauwe lucht, kabbelende bergbeekjes, groene almen, klinkende koebellen, dansende boerenmeiden en dampende kaasfondues. Ja, qua sfeer en omgeving is de Ronde van Zwitserland, die komende zaterdag van start gaat, misschien wel de mooiste rittenkoers op de wielerkalender. Het leven van de coureur is echter hard: zij zullen, op de flanken van alweer de zoveelste slopende pasweg, niet veel meekrijgen van het ‘Zwitserleven gevoel’. WielerFlits blikt vanuit de bureaustoel vooruit op de negen dagen durende lijdensweg.

Historie
‘De vierde grote ronde van het seizoen’, zo wordt de Ronde van Zwitserland ook wel genoemd. Het zegt genoeg over de status die de negendaagse rittenkoers heeft. Op de erelijst zijn dan ook vele grootheden uit de geschiedenis van het wielrennen terug te vinden. Onder hen uiteraard de Zwitserse toppers Ferdi Kübler, Hugo Koblet en meer recentelijk Fabian Cancellara, maar ook Gino Bartali, Eddy Merckx, Roger De Vlaeminck, Giuseppe Sarroni, Sean Kelly en tot voor kort Lance Armstrong. De enige Nederlander die erin slaagde om met de eindzege naar huis te gaan is Hennie Kuiper. Hij toonde zich in 1976 de beste.

Inmiddels in de Ronde van Zwitserland, die in 1933 voor het eerst werd verreden, toe aan zijn 78ste editie. Vorig seizoen ging de overwinning voor het tweede jaar op rij naar de Portugees Rui Costa. De huidige wereldkampioen, die destijds nog voor Movistar reed, sloeg zijn slag pas op de laatste dag in de klimtijdrit op de Flumserberg, waarin hij thuisrijder Mathias Frank uit het geel reed. Naast Costa beklom Bauke Mollema het tweede treetje op het eindpodium. De geboren Groninger moest het in beide tijdritten afleggen tegen zijn Portugese concurrent, maar zegevierde wel ruim in de bergrit naar Crans-Montana. Nog eenmaal nagenieten? Kijk hieronder naar de beelden:

Parcours
De 78ste Ronde van Zwitserland start net als vorig jaar in het Italiaanstalige deel van het land. Vanaf daar volgen de renners het spoor van eeuwenoude handelsroutes, over mythische bergpassen naar het noorden. Na een passage door het Jura-gebergte wordt er weer koers gezet naar het zuiden, waar in het slotweekend twee zware aankomsten bergop staan te wachten.

Zaterdag 14 juni: etappe 1, Bellinzona-Bellinzona (9,5 km / ITT)
De Ronde van Zwitserland start dit jaar met een individuele tijdrit in Bellinzona, de idyllische hoofdplaats van het Italiaanstalige kanton Ticino. De ouverture is met zijn 9,5 kilometer niet alleen lang, maar ook behoorlijk lastig. Na een bochtige eerste vijf kilometer door de binnenstad wacht de renners een klim van twee kilometer aan gemiddeld zo’n 7,5% richting de kerk van de Heilige Sebastian van Artore, gevolgd door een technische afdaling met vier haarspeldbochten. Met Tony Martin, Bradley Wiggins en Fabian Cancellara staan de drie beste tijdrijders ter wereld allemaal aan de start. Met name laatstgenoemde moet het technische parcours als muziek in de oren klinken. Of worden ze alle drie afgetroefd door een ontketende Tom Dumoulin?

Zondag 15 juni: etappe 2, Bellinzona-Sarnen (181,8 km)
De Gotthard, de Furka en de Grimsel. Het zijn namen waar menig wielrenner ’s nachts gillend van wakker wordt. Op zondag 15 juni 2014 beklimmen de renners in de Ronde van Zwitserland ze alle drie achter elkaar. Een monsteretappe, maar wel één waar enkele nuances bij geplaatst moeten worden. De top van de laatste ‘reus’, de Grimselpass, ligt op ruim 60 kilometer van de aankomstlijn, en enkel de Gotthardpass wordt helemaal vanaf de voet bedwongen. Die is, meer dan door zijn stijgingspercentage (3,5% gemiddeld, 10% maximaal), vooral zwaar door zijn lengte: ruim 50 kilometer. Na een korte afdaling begint het peloton in Hospental aan de Furkapass (18 kilometer aan gemiddeld zo’n 5,3%, maximaal 10,3%), waarvan de top met 2316 meter het hoogste punt van de dag vormt. Na wederom een korte afdaling is het nog maar een klein stukje naar de normaal zo ellenlange Grimselpass. Nu hoeft er slechts zes kilometer geklommen te worden, maar met gemiddeld bijna 8% zijn deze wel beduidend steiler dan die van zijn twee voorgangers.

Bovenop de Grimsel, ten midden van een kaal, ruw rotslandschap, passeert het peloton de lugubere Totensee, een meertje waar tijdens één van de Oostenrijkse oorlogen de lijken van honderden gesneuvelde soldaten in gedumpt werden. Genoeg renners zullen hier na drie Alpenreuzen een figuurlijke dood sterven, maar hebben vervolgens een lekker lopende afdaling van 30 kilometer om bij te komen. Er mag dan ook niet verwacht worden dat de Ronde van Zwitserland tijdens deze etappe op zijn kop gezet gaat worden. Als er dan nog een bommetje gegooid wordt, moet dat op de Brünigpass – 7,1 kilometer aan 5,9%, met op de top nog 32 kilometer tot de finish – gebeuren, maar een sprint met een selecte groep lijkt meer voor de hand te liggen. De ronde winnen, dat zal je vandaag niet doen. Verliezen, echter, dat kan je hem wel.

Maandag 16 juni: etappe 3: Sarnen-Heiden (202,9 km)
Dag drie voert de renners door wat de Zwitsers het ‘Mittelland’ noemen: een gecultiveerd landschap met betoverend groene heuvels die niet boven de boomgrens uitkomen, maar waar werkelijk geen meter vlak is. Een Ardennenklassiekerachtig parcours, met in Heiden bovendien een oplopende finishstraat. Een ideale rit voor de ‘punchers’. Peter Sagan, dus, maar ook Michael Albasini, winnaar van drie ritten in de Ronde van Romandië, en Tom-Jelte Slagter, tweevoudig etappewinnaar in Parijs-Nice.

Dinsdag 17 juni: etappe 4, Heiden-Ossingen (160,4 km)
De vierde dag van de Ronde van Zwitserland biedt dan eindelijk kansen voor de sprinters. Vanuit startplaats Heiden rijdt het peloton eerst kilometers lang langs de oevers van de Bodensee, om vervolgens weer het binnenland op te zoeken. Afgesloten wordt er met een plaatselijke omloop rond finishplaats Ossingen, die tweemaal afgelegd zal worden. Hierin passeren de renners Marthalen, het geboortedorpje van ex-Tourwinnaar Ferdi Kübler. Veel gedacht zal er waarschijnlijk niet worden aan de Zwitserse wielerlegende, want luttele kilometers later volgt een ‘pukkeltje’ van vierde categorie. Daarbovenop komt dat de finishstraat in Ossingen ook licht bergop loopt. Dat spreekt iets in het voordeel van mannen als Peter Sagan, John Degenkolb, Alexander Kristoff, Tom Boonen en Gerald Ciolek, maar ook de pure sprinters als Mark Cavendish, Sacha Modolo en Bryan Coquard mogen hier gewoon vooraan verwacht worden.

Woensdag 18 juni: etappe 5, Ossingen-Büren an der Aare (183,6 km)
Ook rit vijf is er één voor de rappe mannen. Door het kanton Aargau, bekend van de plaatselijke eendagskoers die de vrijdag voorafgaand aan de Ronde van Zwitserland plaatsvindt, wordt koers gezet richting de voet van de Jura. Onderweg is de Staffelegg, een bergje van acht kilometer aan gemiddeld 3% en met pieken tot 10%, de grootste hindernis. Gezien de top op ruim 100 kilometer van de meet verwijderd ligt, zal er geen sprinter zijn die hiervan wakker ligt. Sagan, Degenkolb, Kristoff, Boonen, Ciolek, Cavendish, Modolo en Coquard zijn al genoemd, maar daar houdt het sprintersgilde nog niet op. Onder meer Davide Appollonio, José Rojas, Daniele Bennati, Matthew Goss, Luka Mezgec, Andrea Guardini en Heinrich Haussler staan aan het vertrek. Om nog één naam te noemen: Danny van Poppel. De piepjonge Nederlander verkeert in uitstekende vorm, en kan in Büren an der Aare als alles op zijn plek valt wellicht zijn eerste WorldTour-overwinning boeken.

Donderdag 19 juni: etappe 6, Büren an der Aare-Delémont (183,5 km)
In grote getalen zijn ze naar de Zwitserse bodem afgereisd, de sprinters, maar na twee dagen is het alweer over met de pret: het peloton trekt de Jura in. In dit middengebergte op de Frans-Zwitserse grens moeten in totaal vier cols overwonnen worden. De Grand Chaumont is met zijn 15 kilometer met voorsprong de langste van het kwartet, maar ligt net als de Col des Pontins (7km aan gemiddeld 5%) al vrij vroeg in de etappe. De beslissing zal dan ook gaan vallen op de Col de Rangiers (12,3km aan gemiddeld 3,6%, met pieken tot 10%) en Le Rond Pré (10,6km aan gemiddeld 2,5%). Nee, het zijn inderdaad geen bergen waarop het klassement gemaakt gaat worden, maar een renner met voldoende aanvalslust kan hier zeker wat ondernemen. De finishlijn ligt getrokken op de Route de Porrentruy. Laat het nu net Porrentruy zijn waar Thibaut Pinot in 2012 een Touretappe won. Gaat hij op herhaling?

Vrijdag 20 juni: etappe 7, Worb-Worb (24,7 km / ITT)
Er zijn genoeg mooie ritten afgelegd, maar pas in etappe zeven barst de Ronde van Zwitserland echt los. Een zwaar slotweekend wordt ingeluid met een individuele tijdrit van 24,7 kilometer rond het stadje Worb. Heel erg technisch is het parcours niet, maar, zoals het hoort in Zwitserland, zit er wel het nodige hoogteverschil in. Tussen de start en finish in het op 585 meter gelegen Worb passeren de renners tot tweemaal toe de grens van de 700 meter. Wereldkampioen Tony Martin en Olympisch Kampioen Bradley Wiggins zijn op papier de grootste favorieten, maar niemand zal zo gemotiveerd zijn als Fabian Cancellara, wiens geboorteplaats Bern op een steenworp afstand van Worb ligt. Voor de klassementsmannen staat vandaag in het teken van één centrale vraag: hoe beperkt houden ze hun achterstand op Wiggins?

Zaterdag 21 juni: etappe 8, Délemont-Verbier (219,1 km)
Bijna 200 kilometer moeten de renners afleggen tussen Délemont en Martigny, hoofdzakelijk door met wijnbouw bezaaide rivierdalen. Geen vuiltje aan de lucht, zo lijkt, maar dan volgt het toetje: de beklimming naar skioord Verbier: 13,8 kilometer aan gemiddeld 5,6%, met de laatste vijf kilometer aan gemiddeld ruim 8%. Onder de huidige wielervolger is de klim vooral bekend van de machtsgreep die Alberto Contador hier deed in de Tour de France van 2009. Twee jaar terug nog deed Rui Costa op hetzelfde stuk gouden zaken op weg naar zijn eerste eindoverwinning in de Ronde van Zwitserland. Het is duidelijk: wie vrijdag in de tijdrit achterstand heeft opgelopen, moet hier aanvallen. Bauke Mollema is gewaarschuwd, al zal hij deze dag zelf ook al wel met rode stift omcirkeld hebben.

Zondag 22 juni: etappe 9, Martigny-Saas Fee (156,7 km )
De tijdrit en de klim naar Verbier liggen achter de rug. De eerste verschillen in het klassement zullen zich zonder meer al gevormd hebben, sommige renners rekenen zich wellicht al net zo rijk als de Zwitserse bank. Als een ware financiële crisis kan op zondag 22 juni echter alles nog op zijn kop gezet worden. Dan staat de met recht mooiste etappe van de 78ste Ronde van Zwitserland op het programma. Tijdens de aanloop wordt het Rhônedal al meerdere malen verlaten om de nodige hoogtemeters te maken, maar de climax volgt in de laatste 20 kilometer. Omringd door machtige vierduizenders als de Matterhorn, de Weisshorn, de Dôme en de Monte Rosa kronkelen de renners als nietige schepsels omhoog richting het bekende skidorp Saas Fee. Niet bijzonder steil (gemiddeld 4,3%, maximaal 9,2%), wel lang en slopend (26,6 kilometer). Hier winnen betekent niet alleen roem en geld, maar vooral ook een beeldschone finishfoto voor boven de haard.

Favorieten
Ondanks zijn sfeer en zijn status, kan de Ronde van Zwitserland de afgelopen jaren niet tippen aan het deelnemersveld van die andere grote voorbereidingskoers op de Tour de France, het Critérium du Dauphiné. Grote tourfavorieten als Chris Froome, Alberto Contador en Vincenzo Nibali hebben allen gekozen voor de Franse equivalent. Op het eerste gezicht vervelend voor de Zwitserse organisatie, maar aan de andere kant zorgt het gebrek aan echt grote favorieten wel voor een open en interessante koers.

Als er dan toch een topfavoriet aangewezen moet worden, komt men al snel uit bij Rui Costa. De Portugese kopman van Lampre-Merida behoort niet tot de allerbeste klimmers ter wereld noch tot de allerbeste tijdrijders, maar heeft beide disciplines wel meer dan goed onder de knie, en dat betaalt zich uit: de afgelopen twee jaar nam hij de eindzege in de Ronde van Zwitserland mee naar huis. Eind vorig seizoen kroonde hij zich in Florence tot wereldkampioen, waardoor hij zijn jacht op een derde eindzege mag beginnen in de regenboogtrui. Of dat een voordeel is? Tot nu is dat nog niet gebleken: tweede plaatsen genoeg, maar echte uitschieters heeft Costa nog niet kunnen laten zien. Hoog tijd om het tij te keren.

Costa gedijt goed op Zwitserse wegen, maar daar is hij niet de enige in. Ook Roman Kreuziger heeft een voorliefde voor koersen in het Alpenland. Al op 22-jarige leeftijd schreef hij de Ronde van Zwitserland op zijn palmares, om daar een jaar later de Ronde van Romandië aan toe te voegen. De jaren daarna leek hij de stijgende lijn te zijn zoekgeraakt, maar vorig jaar kwam in de Tour de France (5de) zijn talent weer tot bloei, net als in de Tirreno-Adriatico dit voorseizoen (3de). Zijn sterke tijdrit gecombineerd met meer dan degelijke klimmersbenen maken de Tsjech uitermate geschikt voor rondes als die van Zwitserland.

De grote tourfavorieten van vandaag de dag mogen dan wel de degens kruisen in de Franse Alpen, de Ronde van Zwitserland mag alsnog drie voormalig eindwinnaars van ‘La Grande Boucle’ verwelkomen. Daarvan wordt het meest uitgekeken naar Bradley Wiggins, tourwinnaar in 2012. De excentrieke Brit van Team Sky lijkt een selectie voor de Tour van dit jaar op zijn buik te kunnen schrijven, ondanks zijn eindzege in de Ronde van Californië vorige maand. Nu is de Ronde van Zwitserland nog een ander paar mouwen – zoals José de Cauwer dat zo mooi kan zeggen – dan Californië, maar aan motivatie zal het bij Wiggins niet ontbreken. Als regerend Olympisch- en vice-wereldkampioen tegen de klok kan hij vooral in de twee tijdritten zijn slag kan slaan.

Generatiegenoot Cadel Evans, in 2011 winnaar van de Tour, lijkt in principe minder kansrijk dan Wiggins. De Australische kopman van BMC heeft een zware Giro d’Italia achter de rug, waarin hij na een sterke eerste week in het echte hooggebergte toch het hoofd moest buigen. Dat neemt niet weg dat hij aan het eind van de rit toch weer in de top-10 stond. Het typeert zijn taaiheid, maar of dat genoeg is om in Zwitserland het hoogste treetje te beklimmen, valt te betwijfelen. Mocht Evans tegenvallen, dan kan meesterknecht Steve Morabito nog altijd zijn kans gaan. De Zwitser eindigde in 2010 nog als vierde in zijn thuisronde.

We zien u denken, wie is nu die derde Tourwinnaar aan het vertrek? Dat is Andy Schleck. De Luxemburger is nu al twee jaar geen schim meer van het supertalent dat hij ooit was, maar won vier jaar geleden toch echt de Tour – zij het aan de groene tafel. Dat hij in Zwitserland mee gaat doen om de knikkers mag niet verwacht worden, maar fans zullen reikhalzend uitkijken naar progressie. Zijn oudere broer Fränk Schleck is wél een geduchte klant voor het podium. De eindwinnaar van 2010 – hetzelfde jaar dat Andy de Tour won – keerde begin dit seizoen terug van een dopingschorsing, en liet alweer meermaals zien zijn streken nog niet verleerd te zijn.

Vanuit Nederlands oogpunt is het uitkijken naar een hernieuwd optreden van het Belkin-duo ‘Bau en Lau’. Onder deze vreselijke koosnaam maakten Bauke Mollema en Laurens ten Dam vorig jaar furore in de Tour de France. Voorafgaand aan die Tour won eerstgenoemde een rit in de Ronde van Zwitserland en finishte hij achter Costa als tweede in het algemeen klassement. In de afgelopen Ronde van Noorwegen liet de Groninger alvast zien dat het met de vorm wel goed zit. Een eindoverwinning behoort dan ook zeker tot de mogelijkheden. Voor Ten Dam en ook ‘derde man’ Steven Kruijswijk geldt dat niet, maar zij moeten wel in staat worden geacht bergop lang mee te kunnen.

De andere Nederlandse formatie, Giant-Shimano, rekent op de rondetalenten Warren Barguil en Lawson Craddock. De twee ‘youngsters’ zullen hoogstwaarschijnlijk de Tour niet rijden, en kunnen zich dus onbekommerd uitleven op Zwitserse wegen. Craddock werd vorige maand nog derde in de Ronde van Californië, een rittenkoers waar ook Rohan Dennis van zich liet spreken. De talentvolle Australiër, met zijn kwaliteiten in zowel het klimmen als het tijdrijden een echte ronderenner te noemen, eindigde als tweede en won de koninginnenrit. In de Ronde van Zwitserland zal hij de vooruitgeschoven pion zijn bij Garmin-Sharp.

We sluiten af met drie renners die smullen van de aankomsten bergop: zowel thuisfavoriet Matthias Frank (IAM Cycling), Domenico Pozzovivo (AG2R La Mondiale) als Thibaut Pinot (FDJ.fr) staan te boek als echte klimmers. Frank beleefde vorig jaar zijn doorbraak in zijn thuisronde door tot de slottijdrit in het geel te rijden, en zette dit jaar in dienst van de Zwitserse ploeg IAM Cycling de goede prestaties voort met onder meer winst in de koninginnenritten van het Criterium International en de Bayern Rundfahrt. De Italiaan Pozzovivo schitterde op zijn beurt in de Giro d’Italia, waar hij met zijn vedergewicht een vijfde plek in het eindklassement uit de brand sleepte. Overigens staat zijn Colombiaanse ploeggenoot Carlos Betancur, winnaar van Parijs-Nice, ook op de startlijst, maar gezien deze berichten is het onwaarschijnlijk dat hij daadwerkelijk aanwezig zal zijn in Bellinzona.

De Fransman Pinot, tot slot, brak in 2012 op piepjonge leeftijd door met een ritoverwinning en een tiende plek in de Tour de France. De echte bevestiging is er nog niet gekomen, maar met zijn vijfde plek in de Bayern Rundfahrt lijkt hij weer klaar te zijn om te gaan schitteren. Drie renners die bergop het mooie weer kunnen gaan maken, maar ook allemaal nog iets gemeen hebben: de tijdrit is hun achilleshiel. Een nadeel, maar, zoals in het verleden al meermaals bewezen, niet per definitie funest. Juist dat maakt de Ronde van Zwitserland zo een interessante wedstrijd!

Favorieten volgens WielerFlits.nl
**** Roman Kreuziger
*** Rui Costa & Bradley Wiggins
** Matthias Frank, Bauke Mollema & Frank Schleck
* Rohan Dennis, Cadel Evans, Thibaut Pinot & Domenico Pozzovivo

Links
Deelnemerslijst
Officiële site

TV
Het Belgische Sporza zendt de Ronde van Zwitserland iedere dag live uit.