foto: Sirotti

“Het is een trui met prestige. De bolletjestrui verdient een winnaar van statuur”. Met deze woorden verwoorde Steven Rooks, in 1988 winnaar van dit tricot, perfect de kopzorgen van de Tourorganisatie de afgelopen jaren. Zij vonden in 2011 de tijd rijp om het bergklassement op de schop te gooien, met als doel daadwerkelijk de beste klimmers in de ronde een kans te geven te strijden voor de bergtrui.

De winnaar van vorig jaar, Nairo Quintana, voldeed volledig aan die profielschets. Zal er dit jaar opnieuw een klimmer van dat niveau met het meest onvoorspelbare klassement aan de haal gaan? Wielerflits duikt in de kanshebbers.

Historie
De Tour de France was in 1933 al toe aan zijn 25e editie, toen het bergklassement voor het eerst zijn intrede deed. Toch was er al sinds de oprichting van Le Tour in 1905 oog voor de beste klimmer in de ronde. De Franse krant L’Auto, toentertijd ook sponsor van de koers, riep aan het einde van de rittenkoers de beste klimmer (in het Frans meilleur grimpeur genoemd) uit. Vanaf 1933 werd daar een officieel klassement aan vastgeplakt. De eerste ‘officiële’ winnaar van het bergklassement was niet een Fransman, maar een Spanjaard: Vicente Trueba. Diezelfde Trueba werd het jaar voordien ook als laatste renner door l’Auto verkozen als beste klimmer in de Tour.

Ook al bestond het bergklassement dus al vanaf 1933, de karakteristieke bolletjestrui (witte tricot met rode bollen) werd pas ingevoerd in 1975. De trui werd ontworpen door een van de oudste chocoladebedrijven in Frankrijk: Chocolat Poulain. Het bedrijf verkocht zijn repen chocolade in een witte verpakking met daarop… rode stippen. Het leek het bedrijf ook wel wat om de bergtrui hierop te baseren, een ontwerp dat tot op de dag van vandaag onveranderd is gebleven en het klassement een specifiek karakter heeft gegeven.

Drie renners hebben hun lot verbonden aan de bergtrui gedurende hun loopbaan. Frederico Bahamontes (jaren vijftig en zestig) en Lucien van Impe (jaren zeventig en tachtig) golden in hun koersperiode als begenadigde berggeiten. Dit uitte zich ook in het veelvoudig winnen van het bergklassement, zesmaal om precies te zijn. De renner met de meeste eindzeges is echter Richard Virenque (foto boven). De omstreden maar ook (vooral in eigen land) populaire Fransman verzamelde maar liefst zeven bergtruien in een tijdspanne van twaalf jaar. Een schrale troost voor Bahamontes en Van Impe is dat zij in hun carrière er in slaagden de Tour de France te winnen, terwijl Virenque in 1997 het er dichtste bij kwam: 2e op 9 minuten van Jan Ullrich.

In de historie van le maillot blanc á pois rouges wisten twee Nederlanders de trui naar de lage landen mee te nemen. Er was zelfs sprake van twee op een rij. In 1988 kende Steven Rooks een boerenjaar. Naast een tweede plaats in de algemene rangschikking en ritwinst op Alpe d’Huez veroverde hij ook de bolletjestrui. In 1989 volgde zijn vriend Gert-Jan Theunisse hem op.

Laatste tien winnaars
2004: Richard Virenque
2005: Michael Rasmussen
2006: Michael Rasmussen
2007: Juan Mauricio Soler
2008: Carlos Sastre*
2009: Franco Pellizotti
2010: Anthony Charteau
2011: Samuel Sanchez
2012: Thomas Voeckler
2013: Nairo Quintana

* Na diskwalificatie van Bernard Kohl

Puntentelling
Vier factoren hebben invloed op de categorisering van een beklimming: de lengte, steiltegraad, hoogte en situering in de etappe. Nadat voormalig sprintaantrekker Anthony Charteau in 2010 de bolletjestrui wist te veroveren, vond de Tourorganisatie het tijd om het klassement opnieuw in te richten. Sinds 2011 zijn er nog meer punten te verdienen op cols van de buitencategorie, alsmede op aankomsten bergop. Sindsdien ogen de eindwinnaars met Samuel Sanchez, Thomas Voeckler en Nairo Quintana een stuk indrukwekkender.

De punten worden, zoals eerder vermeld, verdubbeld bij een aankomst bergop op een beklimming van de 2e, 1e of buitencategorie. In totaal zijn er vijf etappes (etappe 10, 13, 14, 17 en 18) waar aan het einde dubbele punten worden uitgereikt. Dit maakt de kans dat de bergtrui wordt gewonnen door een renner die ook hoog in het klassement staat een stuk aannemelijker.

Puntentelling Bergklassement
Buiten categorie: 25, 20, 16, 14, 12, 10, 8, 6, 4 en 2 punten
1e categorie: 10, 8, 6, 4, 2 en 1 punt
2e categorie: 5, 3, 2 en 1 punt
3e categorie: 2 en 1 punt
4e categorie: 1 punt

Favorieten
Met de wetenschap dat Nairo Quintana vorig jaar als tweede eindige in Parijs, én de bolletjestrui won, lijkt het dit jaar ook aannemelijk dat de beste klimmers in koers gaan strijden voor het bergklassement. Er is echter een pak coureurs die het in zich hebben om door middel van het sprokkelen van punten de bergtrui weg te kapen voor de neus van de grote mannen.

Alberto Contador wordt door vele wielervolgers al jaren gezien als de beste klimmer ter wereld. De Madrileen is dit jaar helemaal terug na een minder 2013, met eindoverwinningen in de Tirreno-Adriatico en Ronde van het Baskenland. Het grote doel is om voor de derde maal de Tour de France op zijn naam te schrijven. Om dit te bewerkstelligen, zal El Pistolero op de zwaarste cols vaak als een van de eerste moeten bovenkomen. Naast het geel, is de bolletjestrui daarom ook een reëel doel. Bovendien won de Spanjaard nog nooit de bergtrui. Een extra reden om dat dit jaar wel te doen.

Als je de naam van Alberto Contador laat vallen, kan die van Chris Froome niet ontbreken. De Britse titelverdediger staat dit jaar voor een hels karwei, namelijk Contador van zich afhouden in de strijd om tourwinst. De in Kenia geboren Brit is door zijn klimcapaciteiten echter ook een grote kanshebber om het bergklassement binnen te slepen. Vorig jaar moest hij alleen het onderspit delven voor Nairo Quintana. De Colombiaan is er dit jaar echter niet bij. 1 + 1 = 2?

Alejandro Valverde en Vincenzo Nibali worden voor aanvang van de 101e editie van de Tour onder de twee absolute topfavorieten geplaatst. De kans dat één van deze renners de bergtrui wint is dan ook iets kleiner. In een man-tegen-man gevecht dienen ze waarschijnlijk het onderspit te delven tegen Froome en Contador. Als beide echter door omstandigheden een goed klassement uit het hoofd moeten zetten, kan de bolletjestrui een doel worden.

Vanuit Nederlands oogpunt is Bauke Mollema wellicht de enige echte kanshebber. De Groninger heeft echter al aangegeven voor een klassement te gaan. Wellicht dat ploeggenoot Laurens ten Dam (foto) zijn oog op het klimklassement laat vallen. Lieuwe Westra zal de komende drie weken vooral voor kopman Nibali moeten werken. Tom-Jelte Slagter is dan weer een andere interessante pion. Onze explosieve landgenoot komt tekort voor een goed klassement, maar kan op goede dagen lang mee bergop. Kan hij dat echter ook op de wat langere cols?

Een renner die alles in zich heeft om de bolletjestrui te winnen, is de nummer drie van de Tour van vorig jaar: Joaquim Rodriguez. De Catalaan behoort in topvorm tot de beste klimmers ter wereld, is zeer explosief en heeft de klasse om meerdere bergritten te winnen. Daarnaast zou de Spanjaard met zijn staat van dienst een gedroomde winnaar zijn in het geval Froome en Contador niet weten te winnen. De vraag is echter hoe goed Purito is op dit moment. De Tour wordt namelijk zijn eerste wedstrijd sinds zijn opgave in de Giro d’Italia na een val. Bovendien rijdt Rodriguez de Tour met het oog op de Vuelta, waar hij voor eindwinst wil gaan. Is hij überhaupt wel bereid om zich drie weken in te spannen met het oog op de bolletjestrui?

Dit is de Ronde van Frankrijk, dus zijn er altijd enkele Franse renners die alles op alles zullen zetten om de bergtrui te winnen. De namen die meteen opkomen, zijn die van Thomas Voeckler (foto) en Pierre Rolland. Voeckler weet wat het is om de bolletjestrui te winnen. Hij slaagde in 2012 hierin, met daarbovenop nog eens twee etappezeges. Rolland maakte dit jaar al indruk in de Giro d’Italia, waar hij maar net buiten het podium viel met een vierde plaats. Dit zal waarschijnlijk ook betekenen dat Rolland tekort komt voor een goed klassement in juli. Wellicht kan Rolland dit jaar wel doen wat hem vorig jaar niet lukte: het winnen van de bergtrui. Bij de andere Franse ploegen zijn er met Christophe Riblon (AG2R La Mondiale), Arnold Jeannesson en wellicht Thibaut Pinot (beiden FDJ) gevaarlijke outsiders.

De tijd waarin de gebroeders-Schleck als geduchte klassementsrenners streden om Tourwinst lijkt voorbij. Dat betekent niet dat ze daarom kleurloos hoeven rond te fietsen de komende drie weken. Een ritzege en de bergtrui lijken nog altijd haalbare doelen voor het duo uit Luxemburg. Goede klimmers als Daniel Navarro (Cofidis), Mathias Frank en Sebastien Reichenbach (IAM Cycling), Tiago Machado (Team NetApp-Endura) en Simon Spilak (Katusha) kunnen misschien ook een rol spelen in de debatten.

Tot slot zijn er nog heel wat renners die de ruimte zullen krijgen van hun ploeg om ten aanval te trekken. Een renner die zomaar de bergtrui kan winnen, is Janier Acevedo. De 28-jarige Colombiaan van Garmin-Sharp reed deze vorige maand nog naar een top-10 plek in de Tour de Suisse. Mocht Tejay van Garderen bij BMC falen in zijn missie een goed klassement te rijden, dan kan knecht Darwin Atapuma hiervan profiteren. Chris Horner is net als Rodriguez een vraagteken voor aanvang van deze Tour. De 42-jarige Amerikaan heeft als taak zijn kopman en wereldkampioen Rui Costa bij te staan in het hooggebergte. Maar misschien valt het oog van Horner wel op de bolletjestrui.

Favorieten volgens WielerFlits
**** Alberto Contador
*** Chris Froome, Alejandro Valverde
** Vincenzo Nibali, Joaquim Rodriguez, Pierre Rolland
* Fränk Schleck, Janier Acevedo, Mathias Frank, Arnold Jeannesson