Nooit domineerde Nederland de WK’s zo oppermachtig

Special Vijftig jaar geleden was Nederland uiterst succesvol op de wereldkampioenschappen. Met zes wereldkampioenen, waarvan drie op de weg, domineerde het oranje de mondiale titelstrijden. De Club 48 zette de gouden wereldkampioenen Hennie Kuiper (elite weg), Tineke Fopma (weg vrouwen), André Gevers (weg amateurs), Keetie van Oosten-Hage (achtervolging vrouwen), Gaby Minneboo (stayers mannen) en toenmalige bondscoach Jan Janssen in het zonnetje.

In het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem was het een sfeervolle reünie die door de Club48 werd georganiseerd. In het prachtige decor van dit cultuurhistorisch museum waar het Nederlandse verleden tot leven komt, kwamen zo’n vijftig voormalige Nederlandse wielrenners bij elkaar en werd er stilgestaan bij het gouden wielerjaar 1975 voor Oranje.

In 1975 kende Nederland liefst zes wereldkampioenen. Alleen Roy Schuiten, wereldkampioen achtervolging, is ons helaas in 2006 ontvallen. Ze kwamen destijds in de week na het WK al bij elkaar in de tuin van toenmalige bondscoach Jan Janssen die een privéfeestje voor de zes regenboogdragers organiseerde. In Arnhem werd het een reünie met vele wielerlegendes, waar het anekdotes regende.

“Met Joop Zoetemelk, Gerrie Knetemann en Hennie Kuiper hadden we bij de profs drie favorieten om voor de wereldtitel te gaan. Er stond een collectief aan de start waarbij iedereen voor het land ging. De wereldtitel van Kuiper was een fantastisch hoogtepunt”, herinnert Janssen zich.

Foto: Raymond Kerckhoffs

Al had het weinig gescheeld of Janssen was al vroeg uit de koers in het Waalse Yvoir gezet. “Voor de wedstrijd kwam er een ‘zwaantje’, een Belgische politieagent op motor, naar mij toe”, vertelt Janssen. “Hij zei heel streng dat ik geen gekke dingen moest doen. Al na enkele kilometers vroeg Gerard Vianen met materiaalpech voor de ploegleiderswagen.”

“Ik reed naar voren, maar een motoragent bleef maar midden op de weg rijden en liet me ondanks dat ik diverse malen toeterde niet langs. Toen gaf ik hem een klein duwtje. Bleek het die agent te zijn die me voor de start al had toegesproken. Uiteindelijk heeft de toenmalige KNWU-voorzitter Piet van der Molen er voor gezorgd dat ik in koers kon blijven en niet in de cel belandde.”

Dé grote doorbraak
Voor Kuiper was de wereldtitel dé grote doorbraak. Natuurlijk had hij drie jaar eerder al in München de olympische titel weten te veroveren, maar dit was dé grote bevestiging. Al stond hij daar zelf nog niet bij stil. “Ik weet nog dat mijn grote vriend José De Cauwer me na afloop om de nek vloog. ‘Nu gaat het beginnen. Nu heb je wat gedaan, je gaat je het hele jaar door moeten tonen’, zei José dolenthousiast. Toch heb ik weinig druk van de regenboogtrui gevoeld.”

En ploegmaat Gerben Karstens omhelsde Kuiper nadat hij uit de dopingcontrole kwam. “Gerben zag een vissenkom en greep daar een goudvis uit en beet zo de kop eraf. Puur uit blijdschap voor mijn wereldtitel.”

Kuiper was op het zware parcours in Yvoir een klasse apart. In de laatste ronde reed hij weg uit een ijzersterke kopgroep met kampioenen als Eddy Merckx, Lucien Van Impe, Roger De Vlaeminck, Francesco Moser en Bernard Thévenet, maar ook zijn landgenoten Knetemann en Zoetemelk.

Foto: Raymond Kerckhoffs

Bij de amateurs moest André Gevers in het begin van de wedstrijd nog ‘wakker’ gemaakt worden. “Zoals vaker reed ik te ver van achteren, terwijl de koers al volop in ontwikkeling was. Het is dat de ploeg mij toen weer terug gebracht heeft.”

Gevers kwam terug en na een lange achtervolging achterhaalde hij ook nog de vroege vluchter Sven-Åke Nilsson. Beiden werkten goed samen. In de laatste kilometers plaatste Gevers een beslissende demarrage en liet Nilsson achter zich, waarmee hij solo de finishlijn passeerde. “Ik was toen 23 en ik kon mijn geluk niet op. Het is de mooiste overwinning uit mijn loopbaan, waar ik nu nog altijd met veel plezier op terugkijk.”

Verrassing
Waar bij de vrouwen Keetie van Oosten-Hage de favoriete en kopvrouw bij de Nederlandse ploeg was, werd Tineke Fopma in het Waalse Mettet tot haar eigen verrassing wereldkampioen. “Ik was even bang dat ik me in de rondes vergist had, maar ik had toch echt gewonnen”, herinnert zij zich nog.

Fopma was destijds slechts 22 jaar. Ze ging in de aanval zodat de Franse ploeg in de achtervolging moest gaan en Keetie van Oosten-Hage daarvan kon profiteren. “Maar ik ging blijkbaar zo hard, dat ze mij niet meer terug konden pakken.”

Van Oosten-Hage maakte het oranje succes compleet door brons te winnen. Zij werd dat jaar ook nog wereldkampioene op de achtervolging.

Het zijn prachtige verhalen die het bijzondere jaar 1975 in de geschiedenis van het Nederlandse wielrennen kleuren.