Fietstoerisme Je kent het wel: met het vorderen van het najaar lijken je ritjes almaar trager te worden en voelt het alsof je met de dag harder moet trappen voor dezelfde snelheid. Veel wielrenners spreken dan over de ‘dikke lucht’ die dat zou veroorzaken. Maar, is dat een feit of een fabel? Een beetje van beide, is het antwoord.

Om een antwoord op die vraag te krijgen, moeten we eerst bepalen wat dikke lucht is. Daarvoor spreken we in dit artikel over de luchtdichtheid. Dat is de hoeveelheid lucht die zich in een bepaald volume bevindt. Een hogere massa lucht, betekent een hogere luchtdichtheid.

foto: Joris Knapen

Om met de deur in huis te vallen: die luchtdichtheid is in de herfst en de winter wel degelijk hoger. Luchtmoleculen worden bij lagere temperaturen namelijk wat trager, waardoor ze dichter tegen elkaar aan komen te liggen. Dit betekent dat er relatief gezien meer moleculen zijn; er zitten meer moleculen in een kubieke meter lucht dan bij hogere temperaturen.

Dat zorgt ervoor dat je meer moleculen moet verplaatsen om jezelf voort te bewegen; je moet als het ware meer luchtmoleculen opzij duwen om jezelf er een weg doorheen te banen. Dat levert meer weerstand op waardoor je dus meer vermogen moet leveren voor dezelfde snelheid. Maar, er zijn ook andere factoren die ervoor zorgen dat je gemiddelde snelheid in de winter lager ligt.

Die moeten we vooral in de weersomstandigheden zoeken. Zo is er door meer regen vaker sprake van natte wegen, wat op twee manieren invloed heeft op je gemiddelde snelheid. Veel wielrenners kiezen ervoor met een wat lagere bandenspanning te rijden voor extra grip. Dat levert echter ook wat hogere rolweerstand en dus lagere snelheid op. Daarnaast kosten die natte wegen je vaak wat snelheid in bochten omdat je iets voorzichter door een bocht moet sturen.

Heel aerodynamisch is al die winterkleding niet – foto: Joris Knapen

Daarnaast kosten de lagere temperaturen je meer energie dan zomers weer. Je lichaam moet meer energie gebruiken om warm te blijven; allemaal energie die je niet op de pedalen kan leveren. En dan is er nog wind, die in de winter harder en vaker waait dan in de zomer, al kan dat soms ook in je voordeel werken.

Tot slot speelt de kou ook nog een rol omdat je daardoor meer kleding moet dragen. Dat gaat vaak ten koste van wat aerodynamica als je kleding niet helemaal strak zit. Tevens kan strakke kleding soms nog een wat beperkend effect hebben op de bewegingsvrijheid van je gewrichten, wat het bewegen wat bemoeilijkt en ook (zij het slechts een klein beetje) energie kost.