Materiaalzone 
Fietstoerisme 
Wetenschapper mengt zich in gewichtsdiscussie: “Lichamelijke privacy van sporters staat onder druk”
Het is sinds het einde van de Tour de France Femmes hét gespreksonderwerp in het vrouwenpeloton: het gewichtsverlies van eindwinnares Pauline Ferrand-Prévot. Het leidde tot de nodige kritiek vanuit het vrouwenwielrennen, maar vanuit de academische hoek klinkt nu een ander geluid.
De voor Visma | Lease a Bike uitkomende Ferrand-Prévot vermagerde naar eigen zeggen vier kilo en won op die manier de Tour de France Femmes. Het leidde tot de nodige bezorgde reacties en zelfs kritiek. Marlen Reusser was onlangs de volgende in de rij. In een interview met de Zwitserse krant Tages Anzeiger maakt de renster van Movistar – naast wielrenster ook opgeleid als arts – zich zorgen.
Reusser sluit aan in de rij met kritische geluiden. Eerder ging Cédrine Kerbaol al in op het vermageren van haar landgenote Ferrand-Prévot. Die laatste is ook afgestudeerd voedingsdeskundige. Vorige week moeide ook de renstersvakbond zich in de kwestie, die de UCI nogmaals opriep om een REDs-onderzoek toe te voegen aan de medische keuring voor Women’s WorldTeams.
“Teams zijn geen gezondheidsorganisaties”
Eric van Breda – sportfysioloog en als wetenschapper onder meer werkzaam bij de Universiteit van Maastricht – heeft echter zijn bedenkingen bij deze specifieke gezondheidscheck. Op LinkedIn gaat hij hier dieper op in. “Na de winst van Pauline Ferrand-Prévot in de Tour de France Femmes klinkt de roep om meer gezondheidschecks luider dan ooit. De Cyclists’ Alliance en de internationale federatie voor de klimsport (IFSC) pleiten voor strikte protocollen rond energietekort (RED-S).”
“Maar wat als de metingen waarop dat beleid rust nauwelijks meten wat ze beloven? En wat zegt dat over onze ideeën van eerlijkheid, macht, lichamelijke autonomie en de grenzen van sport? De Cyclists’ Alliance, belangenorganisatie voor profrensters, pleit voor jaarlijkse medische controles op energietekort (RED-S), botgezondheid en voedingstoestand. De internationale klimfederatie (IFSC) ging al verder om bij een verhoogd risico zelfs niet mogen starten.”
“Op papier klinkt dat als bescherming”, vervolgt de wetenschapper. “Maar sportorganisaties clubs en teams zijn geen gezondheidsorganisaties. Hun eerste taak is het organiseren van wedstrijden en maken van teams, niet het voeren van medische zorg. Toch bepalen zij met zulke protocollen wie mag starten en wie niet. Het begrip ‘energietekort’ suggereert dat precies bekend is hoeveel energie een sporter inneemt en verbruikt, maar in de praktijk wordt dat nooit direct gemeten. De beoordeling steunt meestal op indirecte signalen: gewicht, BMI, bloedwaarden, vragenlijsten. Die lijken objectief, maar zijn dat absoluut niet.”
-
Lees ook Metamorfose Ferrand-Prévot zet Demi Vollering aan het denken: "Wil geen vel over been zijn"
“Dat kan vergaande gevolgen hebben”
“Ook de lichamelijke privacy van sporters komt steeds verder onder druk te staan”, meent Van Breda. “Verplichte metingen en medische vragenlijsten leveren persoonlijke informatie op. Als sporters niet zelf kunnen beslissen wat er met hun lichaam en gegevens gebeurt, verschuift de macht van de sporter naar de bond en dat kan vergaande gevolgen hebben.”
“Rest nog de vraag wat eerlijk is. In sporten waar zwaartekracht een rol speelt, zoals wielrennen of klimmen, heeft een lichter lichaam vaak voordeel. Dat betekent dat verschillen in lichaamsbouw altijd invloed hebben op de uitkomst. Tegen deze achtergrond won Pauline Ferrand-Prévot de Tour verdiend. Ze is een kleine, lichte klimster en werd in de aanloop nog iets lichter. Alles wijst er ook op dat ze ook binnen een gezond BMI bleef. Dit jaar paste haar profiel goed bij het bergachtige parcours. Volgend jaar kan de route weer heel andere renners bevoordelen.”
“Gezondheid is een belangrijk woord in de sport, maar in de praktijk telt vooral wie onder de specifieke omstandigheden van dat moment het best presteert. Survival of the fittest. Niet wie het fitst is, maar wie zich het best aanpast aan het milieu. Misschien is het tijd om eerlijk te erkennen dat sport en zeker de professionele sport nooit volledig eerlijk of gezond zal zijn en dat het beschermen van gezondheid niet mag betekenen dat sporters hun lichamelijke autonomie verliezen”, concludeert Van Breda.
Heb jij RIDE Magazine al besteld?
Pauline Ferrand-Prévot staat met een groot interview in de RIDE Magazine Najaarsgids 2025! De kopvrouw van Visma | Lease a Bike verraste vriend en vijand door in haar comebackjaar meteen Parijs-Roubaix en de Tour de France Femmes te winnen. Frankrijk ligt daardoor aan haar voeten. Hoe kijkt ze zelf terug op de impact van haar Tourzege? Lees het verhaal nu in de nieuwe RIDE!
Dat is bullshit natuurlijk. Maar verder zit er geen woord Spaans tussen: mooi betoog.
Sowieso zou ik dit soort mensen serieuzer nemen dan 'arts' Reusser, die zegt genezen te zijn van long-covid door hypnose... Tja.
Maar als VPP Parijs Roubaix wilt winnen dan moet hij ook misschien 6 kilo aankomen. Als hij dan weer wilt scoren op de Ventoux, dan moeten die 6 kilo er waarschijnlijk weer af.
Volgens mij is dat het punt dat deze Eric van Breda wilt verduidelijken. Reusser vind het geen goed voorbeeld dat je moet heel mager moet zijn om de Tour te winnen. Dat begrijp ik, maar in alle sporten zijn er fysieke voor en nadelen.
Verder zijn echt wel wat speldjes tussen dat betoog te krijgen, zoals het feit dat het de deur openzet naar zaken als dopinggebruik en naar transgenders en DSD-gevallen in de vrouwensport. Controles daarop schaden ook de privacy en lichamelijke autonomie.
En als we sporters dan toch de vrijheid geven om de grens op te zoeken en over te gaan, hoe zit het dan met allerlei andere regeltjes die sporters beperken, zoals in het wielrennen bijvoorbeeld helmplicht.
En wie de norm bepalen? Wetenschappers en medici die, i.t.t. Van Breda, wel beschikken over gezond verstand en het vermogen om iets dieper door te denken over de gevolgen van hun ideeën.
Van Breda gaat voorbij aan het feit dat er geen recht bestaat om deel te nemen aan sportwedstrijden. Afhankelijk van de wedstrijd zijn er allerlei grote en kleine voorwaarden waaraan je moet voldoen. Een gezond gewicht past daar keurig binnen.
Je kan bijvoorbeeld vetpercentage nemen. Daarbij kan je duidelijk zeggen dat het onder een bepaald percentage ongezond is. Bouw een beetje een marge in, en je hebt een duidelijke graadmeter.
Verder eens met Oblomov, totale kul van deze dokter.
PS: Jurgen van Teeffelen heeft óók een Linkedin post hierover gemaakt en haalt zelfs een onderzoek aan, dat lijkt me nog veel interessanter. Alleen heeft hij geen uitgesproken mening dus zal het wel niet interessant genoeg zijn voor clickbait ;)
Dank voor doorgeven post van Jurgen van Teeffelen. Idd geeft dit een veel genuanceerder beeld.
Zie ook link naar abstract via pubmed: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/38796175/
Ik kan me best wat voorstellen bij het verhaal van Van Breda, maar ik zou niet meteen de deur willen sluiten om mogelijk in de toekomst hier goede richtlijnen voor te maken op basis van meer onderzoek. Ook voor andere beroepen bestaat er een medisch onderzoek, dus zo gek is het niet om een gezondheidscheck te doen, ook irt maatschappelijke invloed.
En verder, ga je al bij jongeren met deze flauwekul beginnen?? Dan krijg je net nog meer focus terwijl je gewoon beter zou sensibiliseren en inzetten op meer kennis bij de jeugdtrainers. Als ze daar niet beginnen met onzin als gewichtsmetingen zou dat al veel schelen...
Ik denk dat dit een discussie is die constant gevoerd blijft worden en dat er geen einde aan komt. Nu niet nooit niet.
Rechtens is het sowieso dat inbreuken op de persoonlijke levenssfeer en lichamelijke integriteit verankerd zijn in de grondwet en het Verdrag van de rechten van de mens. Dus wat een sporter eet of drinkt moet in principe hij of zij zelf weten. Zij het dat prestatiebevorderende verboden middelen, als ware het voeding, niet zijn toegestaan. Anderzijds is het wielerteam de werkgever van de beroepssporter. Dat brengt verplichtingen en verantwoordelijkheden met zich. Als een arts in dienst bij het team weet/ behoort te weten dat de voeding die de sporter krijgt schaadt, dan heeft hij een medische zorgplicht. Dat volgt uit de artseneed: 'primum non nocere', oftewel in eerste instantie niet schaden. MR en Kerboal hebben wel een punt als arts en voedingsdeskundige.
Een Française heeft de Tour gewonnen door zware cols, volgend jaar gaat het allemaal nog extremer zijn. Enig gelukje is dat PFP al 33 is en we niet voor 10 jaar vast gaan zitten aan extreem zware klim-Tours.
Kerbaol is voedingsdeskundige, niet PFP.