Tijdens de Giro d’Italia veranderen renners in welhaast mythische figuren

De Fransen kunnen pronken met de France, de Spanjaarden pochen met de Vuelta a España maar voor de Italianen is de Giro d’Italia dé wedstrijd om te koesteren. In deze drieweekse rittenkoers strijden renners op het scherpst van de snede om de haast mythische roze leiderstrui. WielerFlits duikt in de geschiedenis van ‘La Corsa Rosa’.

We gaan terug naar 1909. In de allereerste editie van de Giro d’Italia, gewonnen door (het is en blijft een leuke quizvraag) Luigi Ganna, reed de leider in de koers nog helemaal niet in een roze trui. Men kwam ‘pas’ aan het begin van de jaren dertig van de vorige eeuw op het idee om de eerste in het klassement te laten rondfietsen in opvallende, roze, wielerkledij. Waarom roze? Men koos voor deze kleur omdat de organiserende krant, La Gazzetta dello Sport, ook (toen al) op roze papier werd gedrukt. Op 10 mei 1931 werd de allereerste ‘Maglia Rosa’ uitgereikt aan Learco Guerra. Niet de eerste de beste naam.

Hugo Koblet en Fausto Coppi, twee oud-winnaars van de Giro – foto: Cor Vos

Guerra zal dus voor altijd worden herinnerd als de allereerste drager van de roze trui, maar de geblokte renner uit San Nicolò Po – die zich in 1931 in Kopenhagen eveneens wist te kronen tot wereldkampioen – zou de Giro dat jaar overigens niet winnen. Twee dagen nadat hij in de openingsetappe naar Mantua de trui mocht aantrekken, verloor hij het kleinood aan zijn grote rivaal Alfredo Binda. Laatstgenoemde wist de trui echter ook niet tot in Milaan te brengen. Die eer was voorbehouden aan Francesco Camusso. De ietwat vergeten Italiaan bleek na drie weken afzien de beste in het algemeen klassement en won de bewuste Giro van 1931.

In de beginjaren van de Ronde van Italië reed de leider in de wedstrijd dus nog in het kloffie van zijn land of commerciële werkgever, maar dit veranderde definitief in 1931. De roze leiderstrui werd een begrip in de wielersport. Wie denkt aan de Tour de France, denkt aan de gele trui. Maar de kleur roze is inmiddels ook onlosmakelijk verbonden met de Ronde van Italië. Fausto Coppi, Gino Bartali, Jacques Anquetil, Eddy Merckx, Bernard Hinault, Miguel Induraín, Marco Pantani, Alberto Contador en Vincenzo Nibali: deze wielerkampioenen droegen in het verleden meer dan eens het felbegeerde kleinood.

Alfredo Binda. We hebben al hem al even genoemd in deze voorbeschouwing, maar we moeten toch wat uitgebreider stilstaan bij de prestaties van deze wielerpionier uit Cittiglio, een vrij onbeduidende nederzetting in Lombardije. Binda, kind nummer tien in een gezin van veertien, zou uitgroeien tot de tweede der Campionissimi. Costante Girardengo was de eerste aan het begin van de twintigste eeuw, maar werd op een gegeven moment overvleugeld door Binda. ‘La Gioconda’ zwaaide de wielerscepter in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw. De stijlvolle coureur werd drie keer wereldkampioen, maar won bovenal vijf keer de Giro d’Italia.

Laurent Fignon was in 1989 de beste in de Giro – foto: Cor Vos

Binda wist in 1925, 1927, 1928, 1929 en 1933 de drieweekse rittenkoers op zijn naam te schrijven. Tot nu toe zijn slechts twee renners erin geslaagd om de in 1986 overleden Binda te evenaren. De namen zijn al even legendarisch. Fausto Coppi won in een tijdspanne van dertien jaar (1940, 1947, 1949, 1952 en 1953) eveneens vijf keer de Giro en Eddy Merckx wist goed twintig jaar later (1968, 1970, 1972, 1973 en 1974) hetzelfde te doen. Binda, Coppi en Merckx zullen ook nog wel even recordhouders blijven. In het huidige peloton is er geen renner die in de buurt komt van deze kampioenen.

Dat Italië aan kop gaat in het landenklassement, is geen verrassing. Het thuisland wist maar liefst 69 eindwinnaars af te leveren. De eerste was dus Luigi Ganna in 1909, Vincenzo Nibali bezorgde de tifosi in 2016 voorlopig de laatste eindzege. België staat op zeven overwinningen, met dank aan Merckx (5x), Johan De Muynck en Michel Pollentier. De eerste Nederlandse eindzege kwam er in 2017. Natuurlijk hebben we het dan over de editie van Tom Dumoulin. De laatste jaren kregen we ook de eerste eindwinnaars van Australische (Jai Hindley in 2022) en Sloveense (Primoz Roglic in 2023) komaf.