Na twee decennia keert vrouwenpeloton terug op de wegen van Milaan-San Remo

Bij een koers als Milaan-San Remo zou je kunnen denken dat het de allereerste editie voor vrouwen is, maar dat is helemaal niet het geval. Zo wordt het in veel media wel gebracht en ook het huidige internationale vrouwenpeloton heeft er geen actieve herinnering meer aan. Met veel plezier duiken we terug in de bijna geheel vergeten tijd waarin vrouwen al streden om de zege in La Primavera.

Terug naar het jaar 1998, toen brillen nog bijzonder kek en wielertenues wat minder nauwsluitend waren dan tegenwoordig. De introductie van de wereldbeker voor vrouwen betekent dat jaar voor de Internationale Wielerunie UCI een kleine stap in de evolutie van het vrouwenwielrennen. De wedstrijdcyclus bestaat uit acht koersen op drie continenten. Geopend wordt er eind maart in het Australische Sydney en in juni zijn er twee wedstrijden in Amerika (Philadelphia Classic) en Canada (Montréal).

Geëindigd wordt er in Europa, met eerst de Trophée International in Frankrijk. Deze koers werd georganiseerd door dezelfde organisatie als de Grande Boucle Féminine, door rensters gezien als de Ronde van Frankrijk voor vrouwen. De wereldbekerkoers werd gebruikt als een soort van prelude. In september waren er met de Ladies Tour Beneden-Maas (Spijkenisse, Nederland) en de GP Wilhelm Tell (Embrach, Zwitserland) nog twee wedstrijden om het af te leren.

Het jaar daarop spreken we van liefst negen koersen op het hoogste niveau, waarmee de wedstrijdserie al wat prestigieuzer wordt. Sydney wordt vervangen Canberra, maar Down Under doen ze zeker nog mee. Alle andere wedstrijden worden ook behouden voor de kalender. Hamilton (Nieuw-Zeeland) komt met een nieuwe wedstrijd op de proppen en er zijn nog twee organisatoren die het vrouwenpeloton in ieder geval voorzichtig omarmen. Organisatoren van grote mannenwedstrijden zowaar: de Waalse Pijl en – u raadt het al – Milaan-San Remo.

Herkent u de eerste winnares van de Primavera Rosa? – foto: Cor Vos

118 kilometer is de allereerste editie van deze wedstrijd, met 155 rensters verspreid over 26 teams die het wel zien zitten met La Primavera Rosa, zoals de koers dan eigenlijk wordt genoemd. Vanuit Varazze wordt exact hetzelfde traject gevolgd. Het is dus eigenlijk de hele tijd scheren langs de fraaie bloemenrivièra, tot de Capi, de Cipressa en de Poggio opdoemen. Een essentieel onderdeel van Milaan-San Remo wordt daarbij vermeden. Of is dat weer te veel vanuit het mannenwielrennen geredeneerd?

Maar de organisatie is ook gebonden aan de regels die de internationale wielerunie voorschrijft en aangezien ze in Aigle nog altijd in het tijdperk ‘niet te gek, bij veel rensters zou de baarmoeder er wel eens uit kunnen vallen’ zitten, is het ook niet verwonderlijk dat een lange aanloopfase ontbreekt. Ook de TV-camera’s ontbreken tijdens de koers, het is per slot van rekening pas 1999. De tijd die er wordt ingeruimd voor fietsende vrouwen op TV is, op een zeldzaam wereldkampioenschap of een samenvatting na, zeer miniem. Het idee.

Het uitzicht is mooi, en het gevecht voor de beklimmingen is er ook, net als de toeschouwers op de beslissende hellingen. Zo’n dertig rensters overleven de Poggio. Daarin een hoop grote namen als meervoudige tourwinnaressen Fabiana Luperini en Joane Somarriba, maar ook enkelvoudige tourwinnaars als Heidi Van De Vijver, Catherine Marsal en Edita Pučinskaitė en wereldtoppers als de zusjes Cappellotto, Barbara Heeb, Daniela Veronesi en Paola Pezzo. Al deze vrouwen mogen in San Remo om de zege strijden. Sara Felloni, een wielrennende advocaat, haalt het voor landgenoot Gabriella Pregnolato en de Nederlandse Chantal Beltman.

Mirjam Melchers lijkt een jaar later op de Poggio definitief uit het peloton te zijn weggereden samen met de Finse Pia Sundstedt. Ze hebben op de top tien seconden, maar op twee kilometer van de streep worden ze toch gepakt. Ook een ultieme aanval van Alessandra Cappellotto in de laatste kilometer draait op niets uit. Het is sprinten geblazen, met Diana Žiliūtė als triomfator. Hoewel ze een Litouwse is, is het ook een halve Italiaanse zege, daar Žiliūtė dan al jaren in de laars woont en traint. En natuurlijk wil ze als trotse inwoner van Italië zegevieren in deze koers.

Hoewel de koers dus onderbelicht blijft, maken veel rensters er wel een doel van. Zo ook Susanne Ljungskog, de eerste die de Primavera Rosa solo weet te winnen. Een klassieke aanval op 200 meter van de top van de Poggio is genoeg voor haar om te winnen. Een balende Mirjam Melchers wint op vijf seconden de sprint van het peloton, niet wetende dat ze een jaar later zou winnen. Ondanks een valpartij vroeg in de koers, wist ze het af te maken. Omdat ze een valpartij in de laatste kilometer weet te ontwijken, kan ze Žiliūtė met overmacht kloppen in de sprint.

Miriam Melchers is de enige winnares uit de Lage Landen – foto: Cor Vos

En dan breken de jaren van Zabirova aan. In België en Nederland staat ze vooral bekend als de eerste winnares van de Ronde van Vlaanderen voor vrouwen, maar ook in San Remo kon ze twee keer juichen. In 2003 plaatst ze haar aanval al op de Cipressa. Vanwege haar tijdritcapaciteiten is ze ook in staat het peloton af te houden op de rest van het traject. Het is ook ongeveer het recept dat ze volgt voor haar overwinning in 2004.

Sprinten? Check. Wegrijden op een van de hellingen? Check. Een andere manier om in San Remo te winnen is door weg te rijden op het stuk na de laatste afzink tot de finish. Trixi Worrack had aanvankelijk helemaal niet gepland om te winnen, maar omdat ze zo hard door de laatste bochten dendert, heeft ze ineens een gaatje. Ploeggenoten daarachter vinden het prima en stoppen met rijden. De Duitse powerhouse Worrack profiteert.

Had Milaan-San Remo de organiserende vrouwen geld in het laatje gebracht, dan was de koers na de editie van 2005 niet roemloos afgevoerd. Maar San Remo wilde de koers niet langer ontvangen, ze vonden het maar lastig, en trouwe startplaats Varazze had niet het budget om alle kosten op zich te nemen. Twee decennia later staan de zaken er een stuk anders voor. Over het hele businessmodel van het wielrennen – bestaat dat überhaupt? – kun je bomen opzetten, maar de stappen die het internationale vrouwenpeloton heeft afgelegd dankzij actiegroepen als Le Tour Entier en een vakbond als The Cyclists’ Alliance, is ongekend.

22 mrt

Lees ook Voorbeschouwing Milaan-San Remo Donne 2025 - To sprint or not to sprint?

22 mrt

Het duurde een paar jaar langer dan de bedoeling was. Om diverse insiders te citeren: “welkom in Italië”. Uiteindelijk komt het echter allemaal goed en keert de wedstrijd vanaf 2025 weer terug op de kalender. Alhoewel je je ook weer kunt afvragen of het per se goed is. In de wondere wereld van ‘het vrouwenwielrennen’ geldt de Trofeo Alfredo Binda als een echt monument, een koers met oudheidswaarde en een grote liefde voor het vrouwenpeloton in het bijzonder. Ieder jaar zijn ze er welkom. De organisatie van die wedstrijd heeft echter niet de slagkracht zoals de grote organisatoren als RCS dat wel hebben, en dus moet een wedstrijd die het vrouwenpeloton trouw is gebleven vaak wijken voor de herintreders. Zo ook in dit geval.

Maar, zo eerlijk moeten we ook zijn, de Trofeo Alfredo Binda mag dan een heel prettige koers zijn, ze leeft bij het grote publiek en in de media weer een stuk minder. Dus ergens is het hele uitwijkverhaal ook weer goed te begrijpen. Het blijft een uitdaging om net zoveel mensen voor een aparte vrouwenkoers (dus zonder mannenwedstrijd) te enthousiasmeren dan een mannenwedstrijd waarin ook de vrouwen mee mogen doen. Desalniettemin: het vrouwenpeloton zal blij zijn dat ze weer over de Ligurische kustweg kunnen scheuren. Zeker omdat televisiekijkers overal ter wereld nu wél de ontknoping live kunnen meemaken.