Het zuur van de de voorjaarsklassiekers is nog amper uit de benen, of de rondes staan alweer te wachten op het vrouwenpeloton. Te beginnen met de derde editie van La Vuelta Femenina, een wedstrijd die begon als ‘Challenge by la Vuelta’. Na een voorzichtige start konden we de etappekoers in 2023 voor het eerst ook echt een volwaardige Vuelta voor vrouwen noemen. WielerFlits neemt je mee in de historie van deze wedstrijd!

El Pardo is vooral bekend vanwege haar Koninklijk Paleis. Residentie voor vele generaties Spaanse koningen, maar ook Franco vond het best een leuk optrekje. Waarom nu net daar in de buurt de eerste wielerkoers voor vrouwen onder auspiciën van de Spaanse wielerbond werd georganiseerd? Geen idee, maar het gebeurde. Een koers moet ergens worden georganiseerd. Op 11 augustus 1935 meldden zich negen van de zesentwintig ingeschreven rensters voor het Campeonato de Castilla. Waarom slechts negen? Lang niet iedereen kreeg toestemming van echtgenoten of ouders. Het idee..!

Faustina Valladolid was een van de gelukkigen die wel mocht fietsen. En voor haar werd het nog mooier: want ze kroont zich met overmacht tot kampioene in de koers van — als onze bronnen kloppen — godbetert veertien hele kilometers en, vooruit, vierhonderd meter om het af te leren. Geen wonder dat ze naderhand zegt: “De volgende keer doe ik bij de mannen mee, want dit was wel erg kort.”

Het komt er nooit van, want ondanks dat er velen zijn die voor haar in de bres springen, houden de hoge heren die erover gaan hun poot stijf. Ze had graag de geschiedenisboeken ingegaan als de Spaanse Alfonsina Strada, maar helaas. Het zou nog tot 1979 duren voordat er een Spaans kampioenschap plaats zou vinden. Maar Valladolid, die in haar wielercarrière slechts één wedstrijd verloor, zou dat natuurlijk niet meer meemaken. Althans, ze leefde nog wel, maar ze was vlak na de Tweede Wereldoorlog al met haar gezin naar Buenos Aires geëmigreerd. Daar stierf ze uiteindelijk in 2005.

Mercedes Ateca won dat allereerste Spaans kampioenschap, dat plaatshad in Zaragoza. Opnieuw geen afstand om steil van achterover te gaan (iets meer dan 20 kilometer over een circuit van goed anderhalve kilometer, met daarin een klein klimmetje), maar toch: je moet ergens beginnen. En Ateca ging als een Mercedes over het parcours: al in de eerste rondes ging ze er solo vandoor en ze won dan ook met overmacht.

Deze verhalen illustreren dat het de laatste decennia hard is gegaan met de ontwikkeling van het Spaanse vrouwenwielrennen, want in 2024 werden er liefst vijftien koersen op Spaanse bodem georganiseerd als onderdeel van de Women’s WorldTour. En ook al heeft het dan wat klappen gehad omdat er vanwege verscherpte budgettaire regels een aantal UCI-ploegen zijn verdwenen, op lange termijn hoeft dat helemaal niet slecht te zijn voor de sport.

Wat ze daar in Parijs doen met dat vrouwenpeloton, daar op die slotdag van de Tour, dat kunnen we hier toch ook? Vertaal deze zin in het Spaans en je hebt ongeveer de Genesis van deze wedstrijd te pakken. Want in 2015, een jaar na de eerste editie van La Course, mochten de beste vrouwen ter wereld ook een dagje te gast zijn in de Ronde van Spanje. En in deze wedstrijd werd er voor de eerste edities vastgehouden aan toenmalige La Course-concept: op de laatste dag een criterium organiseren in Madrid. Kortom, een paar uur rondjes draaien en dan sprinten.

En sprints kwamen er in de Spaanse hoofdstad. De razendsnelle Amerikaanse Shelley Olds won de eerste editie voor Giorgia Bronzini en Kirsten Wild. In 2016 werd het criterium als Women’s WorldTour-koers geclassificeerd, met Jolien D’hoore als gelukkige winnares. De Belgische, in haar hoogtijdagen misschien wel de snelste renster ter wereld, herhaalde dit kunstje een jaar later.

Maar de wedstrijd kon niet bij een eendaagse blijven. Daarom werd er in 2018 besloten om een extra wedstrijddag toe te voegen. Boadilla del Monte had de eer om een ploegentijdrit te organiseren. Een keuze waar je je vraagtekens bij kunt zetten, aangezien de winnende ploeg een wel erg groot voordeel zou hebben in de straten van Madrid, maar Ellen van Dijk zal er niet om hebben gemaald. Zij maakte onderdeel uit van de Sunweb-trein die de ploegentijdrit wist te winnen. In het slotcriterium maakte ze het karwei keurig af.

Het jaar daarop werd besloten om er maar een individuele tijdrit van te maken. Hier profiteerde Lisa Brennauer optimaal van, want zij won de tijdrit en het klassement. Ook toen er in het malle coronaseizoen van 2020 nog een extra etappe aan de rittenkoers werd toegevoegd, wist ze het laken naar zich toe te trekken. Weer een jaar later, met nog een extra rit in het schema, was het aan Annemiek van Vleuten om de eindzege op zak te steken. En dat zou ze een jaar later opnieuw doen.

Het podium in 2022 – foto: Cor Vos

In 2023, haar afscheidsjaar, won Van Vleuten de inmiddels zeven dagen durende Vuelta voor de derde keer. Maar dit keer was het verschil met de nummer twee minimaal. Van Vleuten hield na een razend spannende slotrit naar de mythische Lagos de Covadonga slechts negen seconden over op Demi Vollering. Laatstgenoemde was niet te spreken over een actie van Van Vleuten, eerder in de ronde. Vollering beschuldigde haar concurrente ervan dat ze had geprofiteerd van haar plaspauze om het peloton in waaiers te trekken.

“Wij hadden gewoon het plan om het daar op de kant te zetten”, reageerde Van Vleuten later. “Ik vond het ook wel mooi dat Riejanne Markus zei dat Jumbo-Visma wist dat het daar ook op de kant zou gaan, dus eigenlijk waren alle ploegen wel op de hoogte dat het daar geen handig moment was om te plassen. Ze stonden daarin lekker alleen, dus ik heb wel heel hard moeten lachen om dat ‘huilie-huilie’-verhaal, moet ik zeggen. Het was gewoon niet slim.”

Een jaar later, in 2024, schreef Vollering de Vuelta alsnog op haar naam. Ze had na acht etappes een riante voorsprong op de nummers twee en drie, Riejanne Markus en Elisa Longo Borghini.

Vollering pijnigt Van Vleuten op de Lagos de Covadonga – foto: Cor Vos

La Vuelta Femenina staat in 2025 op het programma voor 5 tot en met 11 mei 2025.