foto: Sirotti

Toegegeven, het bergklassement in de Ronde van Spanje heeft niet de uitstraling van een bolletjestrui in de Tour de France. Desalniettemin is het tricot, zeker voor de Spaanse coureurs, een niet te onderschatten kleinood. In het verleden wonnen vele grote coureurs dit klassement, maar de laatste jaren zijn de aanvallers duidelijk in het voordeel. Wordt deze trend dit jaar een halt toegeroepen? WielerFlits wikt en weegt de kansen van de aanwezige kanshebbers.

Historie
In 1933 werd de bergtrui in de Ronde van Frankrijk ingevoerd. Twee jaar later was de Vuelta aan de beurt. De eerste winnaar was ironisch genoeg geen coureur van het Iberische schiereiland, maar een Italiaan: Eduardo Molinar. Die drie bewuste weken leefde Molinar ongetwijfeld in een droom, want buiten zijn zege in het bergklassement won hij één etappe en werd vierde in de eindstand. Het bleken uiteindelijk ook de enige zeges uit zijn loopbaan.

Buiten de jaren 1937-1940, 1943-1944, 1949 en 1951-1954, toen de strijd om de bergtrui geen doorgang vond, heersten de Spaanse berggeiten in de jaren veertig, vijftig en zestig. Dat is ook niet geheel verwonderlijk. Spanje beschikte in die tijd over een arsenaal aan klimmers, die ook buiten de Spaanse landsgrenzen de cols veroverden, onder meer in de Tour en Giro. Bernaro Ruiz (1948), Federico Bahamontes (1957 en 1958) en Julio Jimenez (1963, 1964 en 1965) zijn enkele voorbeelden.

De enige Nederlandse winnaar van de bergtrui is de op erelijsten immer aanwezige Joop Zoetemelk. Hij veroverde deze prijs in 1971 (De eindzege in de Vuelta wist hij te grijpen in 1979). Vanaf de jaren negentig prijken toppers als Luis Herrera (1991), Tony Rominger (1993 en 1996), Laurent Jalabert (1995), Carlos Sastre (2000) en Joaquim Rodriguez (2005) op de erelijst. De laatste echte wereldtopper die de bergtrui mee naar huis nam, was de Rus Denis Mentsjov in 2007. Al dient viervoudig winnaar David Moncoutié niet te worden onderschat. Vorig jaar won de bescheiden Fransman Nicolas Edet.

Recordhouder met vijf bergtruien is de Spanjaard José-Luis Laguia. Hij specialiseerde zich in het winnen van dit klassement in de jaren tachtig van de vorige eeuw. Hij won in 1981, 1982 en 1983 driemaal op rij, om vervolgens ook nog zegevieren in 1985 en 1986. Twee coureurs kwamen in hun carriére dichtbij het record van Laguia. De betreurde (en bij rijden al levende legende) José Maria Jiménez (foto) en Fransman David Moncoutié wonnen elk viermaal.

Laatste tien eindwinnaars
2003: Félix Cárdenas
2004: Félix Cárdenas
2005: Joaquim Rodriguez
2006: Egoi Martinez
2007: Denis Mentsjov
2008: David Moncoutié
2009: David Moncoutié
2010: David Moncoutié
2011: David Moncoutié
2012: Simon Clarke
2013: Nicolas Edet

Puntentelling
Vergeleken met het bergklassement in de Ronde van Frankrijk, steekt het in Spanje heel wat anders in elkaar. Geen dubbele punten bij aankomsten bergop of op de laatste col in een bergrit, zoals in de Tour inmiddels gangbaar is. Dit maakt de kans dat de bergtrui gewonnen wordt door een aanvaller en niet door één van de klassementstoppers een stuk aannemelijker. Bergjes die een derde categorie krijgen opgeplakt, zijn ook het kleinste aantal punten waard: drie punten voor degene die hier als eerste boven komt. Voor beklimmingen van de tweede en eerste categorie zijn maximaal 5 en 10 punten te winnen. Indien de aankomststreep is getrokken op een berg van eerste categorie, is het puntenaantal verhoogd tot maximaal 15 punten.

In deze Vuelta zijn er ook twee beklimmingen van de buitencategorie opgenomen: Lagos de Covadonga (rit 15, foto) en Puerto de Ancares (voorlaatste etappe). Deze bergen worden ook wel Alberto Fernandez genoemd, vernoemd naar de gelijknamige Spaanse coureur die in de jaren tachtig gold als een van de beste ronderenners van zijn land, maar in 1984 noodlottig stierf door een auto-ongeluk. Bij het halen van de top van zo’n berg mag de eerst gepasseerde coureur 20 punten op zijn conto bijschrijven.

Puntentelling Bergklassement
Buitencategorie: 20, 15, 10, 6, 4 en 2 punten.
1e categorie (slotklim): 15, 10, 8, 6, 4 en 2 punten.
1e categorie: 10, 6, 4, 2 en 1 punt.
2e categorie: 5, 3 en 1 punt.
3e categorie: 3, 2 en 1 punt.

Historie trui
De bergtrui in de Vuelta heeft, in tegenstelling tot de Tour, geen eigen karakter weten te creëren in al die jaren. Waar de Tour sinds de invoering van het tricot is blijven vasthouden aan het karakteristieke wit met rode bollen design, heeft de organisatie van de Ronde van Spanje de trui al regelmatig van kleur doen veranderen. Groen is de langst gangbare kleur geweest: van 1935 tot 1985 en opnieuw van 1990 tot en met 2004. In 1986 besloot men kort over te gaan op rood en oranje, een jaar later was de trui geheel rood en in 1988 en 1989 reed de drager van het kleinood in een trui met witte bollen. In de jaren 2005 tot 2007 werd de trui opeens oranje, om vanaf 2008 opnieuw over te gaan op rood. Het huidige tricot (wit met blauwe stippen) werd voor het eerst gedragen in 2010 en maakt nu dus voor het vijfde jaar op rij zijn opwachting in het peloton.

Favorieten
De winnaar van het bergklassement zal naar alle waarschijnlijkheid een aanvaller worden. Dit maakt het voorbeschouwen er niet makkelijker op, want er zijn in dit peloton vele gegadigden voor die rol. Op het eerste gezicht springen er echter wel enkele coureurs uit die bereid lijken om aan drie weken punten sprokkelen te doen.

Een rasaanvaller. Beter kun je Amets Txurruka (foto) niet omschrijven. Al sinds zijn de debuut bij het inmiddels ter zielen gegane Euskaltel in 2007 (gek genoeg maakte hij zijn profdebuut één jaar eerder bij het inmiddels ook al gestopte Barloworld) doet de huidige coureur van Caja Rural niets anders dan het initiatief nemen. Jarenlang was er geen kopgroep voor te stellen zonder de aanwezigheid van Txurruka. Of het nu in Spanje, Frankrijk of Italië was, keer op keer was het de Spanjaard die een hele dag in aanval reed. Kwaliteiten die perfect van pas komen indien je de bergtrui wilt winnen. Hij won in het verleden al het bergklassement in de Ronde van het Baskenland. Vorig jaar werd hij zesde in ditzelfde klassement in de Ronde van Spanje. Kan hij dit jaar wel winnen? Binnen dezelfde formatie is ook Pello Bilbao een kandidaat.

Dit jaar staat er ook een renner aan het vertrek die dit seizoen al een bergtrui in een grote ronde heeft binnengehaald. Julian Arredondo (foto) won in de Giro d’Italia naast een mooie bergrit ook het bergklassement. Dit deed hij door constant in de aanval te gaan om op die manier punten te sprokkelen. De Colombiaan van Trek heeft eigenlijk alle kwaliteiten om te winnen: hij is explosief, beschikt over een enorm klimvermogen en kan bovendien indien nodig lang mee met de favorieten voor eindwinst. De vraag is echter in hoeverre Arredondo gemotiveerd is om nog een tweede bergtrui binnen te halen. Wellicht is de roeping van een goed klassement toch groter. Met een vijfde plaats in Tirreno-Adriatico liet hij zien dit wel degelijk te kunnen. De 26-jarige klimmer ziet in zichzelf echter meer een rittenkaper dan een klassementsrenner. Waarom dan geen gooi doen naar de bergtrui?

Er is in elk geval één renner die van de bergtrui zijn doel heeft gemaakt. Dat is althans wat me moeten geloven aangaande Thibaut Pinot (foto). De Fransman, de nummer drie uit de Tour, gaf de afgelopen tijd in verschillende interviews aan het bergklassement een interessant objectief te vinden. Mocht de Fransman voldoende hersteld zijn van zijn zware Tour, dan is hij wellicht ook de grootste kanshebber om het bergtricot binnen te hengelen. Er is echter één maar: Pinot is en blijft een klassementsrenner in hart en nieren. Mochten de benen dusdanig goed zijn onder de Spaanse zon, dan kan het zijn dat een goed klassement opeens het hoofddoel wordt.

In het huidige Vuelta-peloton zijn er slechts twee renners die in het verleden al de bergtrui wonnen. Een daarvan, Joaquim Rodriguez (2005), is anno 2014 een coureur die geldt als een van de favorieten voor eindwinst in zijn thuisronde. Hij zal dus naar alle waarschijnlijkheid niet meespelen in de debatten. Die andere is dit jaar echter opnieuw een grote favoriet. Simon Clarke (foto) won het kleinood in 2012. Hij legde de basis hiervoor met etappewinst op Valdezcaray. Dit jaar reed hij al een goed voorjaar. Het is echter afwachten of hij hersteld is van een zware Tour, waarin hij 113e werd. Binnen de Orica-GreenEDGE formatie hebben ze met Adam Yates en Johan Chaves ook hun twee toptalenten op de startlijst staan. Beide renners zullen echter vooral bezig zijn met een klassement. Maar het valt niet uit te sluiten, dat één van de twee onderweg een doel zal maken van de bergtrui.

Dé ploeg die zich de afgelopen jaren heeft gespecialiseerd in het veroveren van het bergklassement is het Franse Cofidis. In de afgelopen zes jaar ging de prijs maar liefst vijfmaal naar deze formatie. Viermaal met uithangbord David Moncoutié en vorig jaar met Nicolas Edet. We kunnen kortom ook dit jaar weer een kandidaat-winnaar verwachten uit de rangen van de ProContinentale ploeg. Luis Angel Maté is een echte rasaanvaller die bovendien goed bergop kan. De Spanjaard reed dit jaar al een erg sterke Tour de France (31e) . De vorm is er dus. Romain Hardy (foto) is ook een renner die perfect past in de bovenstaande profielschets. Hij liet dit jaar al zien een uitstekend klimmer te zijn met goede klasseringen in de Ronde van Turkije (3e) en die van Luxemburg (7e). Hij weet bovendien dat hij tekort komt voor een goed klassement. Dat maakt de bergtrui des te interessanter voor dit soort renners.

Buiten de bovengenoemde renners, zijn er ook een pak goede klimmers aanwezig die waarschijnlijk tekort komen voor een goede eindrangschikking. Maxime Bouet is een interessante pion uit de AG2R-formatie. Alessandro De Marchi (foto) ontdekte zichzelf in de Tour als een avonturier pur sang. In dit Vuelta-peloton rijden ook drie renners uit Eritrea, waar bergop meer dan rekening gehouden moet worden. Zowel Natnael Berhane (Team Europcar) als Daniel Teklehaimanot en Merhawi Kudus (MTN-Qhubeka) hebben de capaciteiten om ver te geraken. Bij Garmin-Sharp rijdt met de Portugees André Cardoso ook een aanvallende klimmer. Het is ook uitkijken naar mannen als Johan Tschopp (IAM Cycling) en Paolo Tiralongo (Team Astana).

Bij veel renners die op het eerste oog kanshebber zijn voor de bergtrui, doen zich enkele ‘mitsen en maren’ voor. In hoeverre krijgt Mikel Nieve de ruimte van zijn kopman Chris Froome bij Team Sky? En wil hij zelf wel? In hoeverre zijn renners als Luis Leon Sanchez (Caja Rural) en Samuel Sanchez (BMC) geïnteresseerd in een nevenklassement als de bergtrui? Krijgen coureurs als José Serpa (Lampre-Merida), Oliver Zaugg (Tinkoff-Saxo) en Mikel Landa (Team Astana) bewegingsruimte van hun ploeg? En heeft Laurens Ten Dam (Belkin Pro Cycling, foto) de motivatie om opnieuw voor een klassement te gaan, of om andere doelen te stellen? Meer vragen dan antwoorden. Dat maakt het ook zo lastig om een gedegen inschatting te maken van de kanshebbers.

Mocht het verwachte scenario van een aanvaller als winnaar van de bergtrui uitblijven, dan kunnen alle bovengenoemde namen de prullenmand in. Dan moeten we de winnaar zoeken uit het indrukwekkende lijstje klassementsrenners. Dan kom je al snel uit op Nairo Quintana en Alejandro Valverde (Team Movistar), Chris Froome (Team Sky), Joaquim Rodriguez (Team Katusha) en Chris Horner (Lampre-Merida). En dan hebben we het nog niet eens gehad over Alberto Contador (foto). De Spanjaard van Tinkoff-Saxo maakt in de Vuelta zijn comeback na een opgelopen beenbreuk in de Tour de France. Een ritzege in de derde week is het doel van El Pistolero. Waarom geen doel maken van de bergtrui, vraag je je dan af.

Favorieten volgens WielerFlits
**** Amets Txurukka
*** Julian Arredondo, Thibaut Pinot
** Alessandro De Marchi, Luis Maté, Simon Clarke
* Pello Bilbao, Natnael Berhane, André Cardoso, Romain Hardy

Deelnemerslijst