Groots door geschiedenis: de Alpe d’Huez
foto: Tourisme Alpe d'Huez by Cyrille Quintard

Groots door geschiedenis: de Alpe d’Huez

Fietstoerisme De Alpe d’Huez is een beklimming waar je een boek over kan schrijven. Correctie: waar meerdere boeken over zijn geschreven. De 21 haarspeldbochten, de ligging in het hart van de Alpen, maar bovenal de rijke Tourgeschiedenis maken het een favoriet onder veel wielrenners.

Dus, laten we voor het gemak beginnen bij het begin. Het geschiedkundige begin welteverstaan. De historie van de Alpe d’Huez gaat terug naar de middeleeuwen, sinds wanneer het permanent bewoond is. De vorming van het skidorp zoals we het tegenwoordig kennen begint echter pas in de jaren twintig van de twintigste eeuw, met als ijkpunt de bouw van de eerste skilift, in 1936.

De eerste verschijning van de Alpe d’Huez in de Tour de France laat dan nog even op zich wachten. In 1952 bezoekt de Tour voor het eerst het skidorp, na intensief lobbyen van lokale ondernemers. De tiende etappe van die bewuste Tour telt 266 kilometer en nog veel belangrijker: de allereerste finish op een col van naam in de Tour.

Wielerlegendes op de Alpe d’Huez: Peter Winnen, Joop Zoetemelk en Bernard Hinault – foto: Cor Vos

De hooggespannen verwachtingen worden niet waargemaakt. Sterker nog, de simpele overwinning die Fausto Coppi er boekt werd achteraf beschouwd als een regelrechte deceptie. “De etappe bood geen enkele reden om in te zetten op meer finishes op hoogte” zei Tourdirecteur Jacques Goddet achteraf. Desalniettemin markeert dit het begin van koerswijziging van de Tourdirectie, het is tenslotte niet de laatste Col die beklommen zal worden.

Het duurt even, 24 jaar om precies te zijn, alvorens de Tour terugkeert op de flanken van de tegenwoordig iconische beklimming. Ondertussen kende het parcours van de Tour een ander karakter, met het hooggebergte als belangrijk onderdeel, en was het skidorp een stuk verder ontwikkeld. Dit markeerde het begin van een lang en goed huwelijk tussen La Grande Boucle en Alpe d’Huez. Een voortvarend begin, want de beklimming wordt vier jaar op rij bezocht met 1979 als orgelpunt, aangezien er toen zelfs tweemaal een etappe eindigde.

Dankzij Alpe d’HuZes vergaarde de klim nog meer bekendheid in Nederland – foto: Tourisme Alpe d’Huez by Cyrille Quintard

In totaal staat de teller op maar liefst 32 beklimmingen van de Alpe, met in de beginjaren bovengemiddeld veel Nederlands succes, die de beklimming de bijnaam de Nederlandse berg opleverde. Hennie Kuiper, Joop Zoetemelk en Peter Winnen wisten alle drie tweemaal een etappe te winnen terwijl Gert-Jan Theunisse en Steven Rooks dat één keer deden.

De kruistocht van Kruijswijk
De meest recente gooi naar een oranje overwinning deed Steven Kruijswijk. Het was 19 juli 2018 toen de twaalfde etappe van de Tour op het programma stond. De loodzware rit van 175 kilometer leidde het peloton over achtereenvolgens de Col de la Madeleine, les Lacets de Montvernier, de Col de la Croix de Fer en tot slot finishte de rit op de Alpe d’Huez.

In de eerste 30 licht dalende kilometers wist niemand weg te rijden uit het peloton, waarna de strijd om de vroege vlucht werd voortgezet op de Col de la Madeleine. Na enkele kilometers klimmen vormde zich een indrukwekkende kopgroep, met daarin klinkende namen als Alejandro Valverde, Julian Alaphilippe, Bauke Mollema en dus Steven Kruijswijk.

Kruijswijk in de Nederlandse bocht op Alpe d’Huez 2018 – foto: Cor Vos

Het peloton liet de kopgroep begaan maar voorin lag de koers nooit stil: aanval na aanval volgde in de onrustige kopgroep. Op maar liefst 73 kilometer van de streep besloot Kruijswijk zijn biezen te pakken en een solo te lanceren. De Kleerhanger uit Nuenen pakte twee minuten voorsprong op zijn vluchtkompanen en zes minuten op het peloton. Nederlandse wielerfans hielden hun adem in: zou het na Theunisse in 1989 eindelijk weer raak zijn?

Met vier minuten voorsprong begon hij aan de slotklim naar de Alpe d’Huez. Een voorsprong die, bleek later, niet genoeg zou zijn. Iets meer dan drie kilometer op de top zat zijn gewaagde avontuur erop en werd hij ingerekend. Het resultaat? Slechts een tiende plaats, maar Kruijswijk had wel de harten van talloze Nederlandse wielerfans harder laten kloppen.

Iconische haarspeldbochten
De klim start met een haakse bocht net buiten het dorp le Bourg d’Oisans. Het beeld dat daar voor je opdoemt kan maar op één manier omschreven worden: intimiderend. Alhoewel de start van de klim aan 10% steil is, is er ook sprake van enig gezichtsbedrog waardoor de eerste meters een ware muur lijken te zijn. Geen lekker begin dus, maar je weet wel gelijk wat je te wachten staat.

De start van de klim goed doorkomen is dan ook gelijk een goed teken, want na de eerste 2,5 kilometer aan 10% gemiddeld vlakt de klim iets af. Makkelijk wordt de klim overigens niet: eerder minder lastig. Aan stijgingspercentages rond de 8% loopt de klim verder, heel steady. De klim is aangelegd als toegangsweg naar het skidorp en loopt dus behoorlijk gelijkmatig omhoog.

Als het gaat over de Alpe d’Huez kan je onmogelijk om de bekende haarspeldbochten heen.  Maar liefst 21 stuks tref je, verspreid over de 13,8 kilometer vanaf startpunt Le Bourg d’Oisans naar het skioord wat de finish vormt. Iedere haarspeldbocht is vernoemd naar een coureur die een Touretappe op de Alpe wist te winnen. Door de vele etappes die er finishten, dragen veel bochten ondertussen al twee namen.

Enkele van de 21 haarspeldbochten – foto: Tourisme Alpe d’Huez by Baptiste Diet

In iedere bocht wordt ook goed duidelijk dat je een onder toeristen populaire bestemming bezoekt: de haarspelden zijn namelijk vlak aangelegd, zodat lange touringcars er goed doorheen kunnen geraken.

Zo werk je je een weg omhoog, van haarspeldbocht 21 naar 1. De bekendste is nummer 7, vernoemd naar Gianni Bugno. Dat deze bocht zo bekend is heeft meerdere redenen. Zo tref je aan de binnenzijde van deze bocht het kerkje van Huez, waar tijdens Alpe d’Huzes jaarlijks tienduizenden kaarsen worden aangestoken. Vooral staat de bocht bekend als de Nederlandse bocht omdat er zich tijdens Touretappes een massa aan Oranjefans verzamelt.

De Nederlandse bocht met in de achtergrond pieken van het nationale park Écrins – foto: Cor Vos

Van skioord naar bedevaartsoord
Waar de eerste kilometers van de beklimming door een licht bebost gebied lopen, kom je vanaf Huez steeds meer terecht in de bebouwing. De open omgeving maakt hier ruimte voor vergezichten door de Oisans maar ook voor de eerste van eindeloze hoeveelheden appartementencomplexen, die vooral ’s winters vol zitten met (ski)toeristen.

Hier heb je dus bij vlagen mooi uitzicht, maar het eerste deel van de beklimming is eerlijk gezegd best saai. Het vaak drukke verkeer en beperkte uitzicht maakt de klim niet per se aantrekkelijk om te bezoeken. Nee, hier klim je omhoog uit een plichtsbesef dat het legendarische wielergronden zijn. Het is een soort bedevaart, een gebod van de wielergoden. “Het vijfde gebod: u, wielrenner, zult den Alpe d’Huez minstens eenmaal beklimmen in uw leven” zou niet hebben misstaan in het heilige boek als de wielrennerij een godsdienst was. In de winter een skioord, in de zomer een bedevaartsoord.

De laatste loodjes voeren door het bergdorp – foto: Tourisme Alpe d’Huez by Laurent Salino

Het slotepos van die bedevaart ligt op een brede baan tussen hotels en het einde van een skipiste: op de weg waar groten als Fausto Coppi, Marco Pantani, Bernard Hinault en Luis Herrera hun handen in de lucht staken. De finish is niet van het beeldschone kaliber als de nabijgelegen Col du Glandon of Col du Galibier. Meer dan dat is het een beklimming die bol staat van legendarische verhalen en koersromantiek. Het is een klim waar klassementen werden gewonnen en nog veel meer werden verloren, waar iconische strijd werd gestreden en honderden duizenden fans hun idolen zagen passeren.

Precies dat is wat de Alpe d’Huez zo bijzonder maakt. Er zijn tientallen beklimmingen met mooiere vergezichten en zwaardere stijgingspercentages, maar toch kunnen weinig tippen aan de sterrenstatus van de Alpe d’Huez. Je fietst hier over een 12 kilometer lange legende, doordrenkt van koersgeschiedenis. Die gedachte, maakt dat iedere wielertoerist die hier de top bereikt, zijn eigen kleine overwinning kan vieren.

In de omgeving van de Alpe d’Huez liggen talloze andere prachtige beklimming, waarvan de nodige zelfs mooier zijn. Eerder schreven we over een rit die je over de Pas de la Confession en de Col de Sarenne voert. Nog een aanrader is de doodlopende maar rustige en mooie beklimming naar Oulles. Onze laatste tip is de beklimming naar La Bérarde: een onbekende parel ten oosten van de Alpe.

6 Reacties
21 juni 2022 09:51
Een keer gereden, omdat de klim de naam heeft. Zeker geen must. Prima asfalt en dus prima om te dalen. Voor een echt mooie klim beter omhoog rijden via Col de Sarenne.
13 juli 2022 21:13
Heerlijke toevoeging dit en voorspel van voormaat.
13 juli 2022 23:11
Na Kruijswijk was er nog een Nederlander die een gooi naar de overwinning deed. Op dezelfde dag demarreerde Dumoulin op ongeveer 2 km weg bij Thomas, Froome, Bardet en naar ik meen Mas. Thomas haalde hem terug. Dumoulin werd uiteindelijk tweede in de etappe achter diezelfde Thomas.
    1 juni 2023 13:08
    Dat was idd wel hét moment waarop je zien kon dat Thomas absoluut de sterkste man die tour was. Ook nog even met de afsluitende tijdrit in acht genomen waar volgens mij het idee was dat Froome deze winnen moest en G ietsie inhield.
1 juni 2023 12:18
vandaag voor kanker onderzoek stream :https://www.youtube.com/watch?v=HG9oXVHRoz8
1 juni 2023 23:13
Goede aanvulling Jacco.

Zoals vaker, is een artikel slordig. Er lijkt geen plaats voor controle te zijn. Het gaat blijkbaar om kwantiteit.

Om te reageren moet je ingelogd zijn.